/Voorpagina /Nieuws /Mensen /Achtergrond /Academie /Onderzoek /Opinie /Reportage /Bestuur /Cultuur /Studentenleven /Ruis /Harmpje /Colofon

/Vacatures /Mensa /Oude cursors /pdf formaat /Faculteits Berichten /Zoeken /TUE

jaargang 42, 23 december 1999 Achtergrond

TUE’ers en hun waardevolste wetenschapper Wetenschappers/Estella Kuppens Galileo Galilei, Isaac Newton, Albert Einstein, Stephen Hawking en Charles Darwin. Klinkende namen van wetenschappers die zich, elk op hun eigen vakgebied, met baanbrekende uitvindingen of formules onsterfelijk maakten. Wetenschappers uit het heden en verleden oogsten vaak veel bewondering bij hun collega’s. Cursor vroeg een aantal wetenschappers aan de TUE wie zij persoonlijk de beste collega van het bijna voorbije millennium vinden. Prof.dr. J. Brouwers faculteit Werktuigbouwkunde Isaac Newton is wat mij betreft dé wetenschapper van de afgelopen eeuwen. Ik denk dat veel collega’s ook zijn naam zullen noemen. Newton heeft immers axioma’s geformuleerd: de basiswetten die gelden tot het tegendeel is bewezen. Andere wetenschappers zoals Einstein, hebben daarop voortgeborduurd. Hun werk is eigenlijk een verfijning van die axioma’s. Zo rond 1600, een tijd waarin er nog geen wetmatigheden waren opgesteld, een tijd waarin nog niets bekend was, heeft Newton de eerste stap gezet met het formuleren van wetten die niet van andere wetten af te leiden zijn. Ook in mijn vakgebied, procestechnische constructies, wordt veelvuldig gebruik gemaakt van Newtons kennis. Bijvoorbeeld bij het bouwen van bruggen en auto’s. /.

Prof. dr.ir. J. Keurentjes faculteit Scheikundige Technologie Onder de moderne wetenschappers is eigenlijk niemand die ik als ‘de beste’ wil betitelen, omdat zij op een heel beperkt vakgebied bezig zijn (geweest). Dat neemt niet weg dat ik grote bewondering heb voor mensen als Einstein en Marie Curie. Mijn keuze is echter gevallen op modeluitvinder Leonardo da Vinci, omdat zijn werk van een brede visie getuigt. Hij was een groot visionair. Met zijn vooruitziende blik voorzag hij honderden jaren geleden al hoe de wereld er in onze tijd zou uitzien. Zo probeerde hij met een paar zelfgemaakte vleugels te vliegen. Dat mislukte. Veel van zijn uitvindingen bleken niet te werken, maar dat vliegen zou moeten kunnen, daarvan was hij overtuigd. Ook zijn artistieke kwaliteiten zijn een reden om Leonardo da Vinci te kiezen. Het klinkt misschien een beetje blasé, maar goede wetenschap is als kunst. Het creatieve aspect is in beiden aanwezig. /.

Leonardo da Vinci (1452-1519) Leonardo kwam ter wereld als buitenechtelijk kind van een notaris uit het Italiaanse dorpje Vinci. Al in zijn kinderjaren kwam zijn uitzonderlijke talent aan het licht. Leonardo da Vinci was schilder, beeldhouwer, musicus, architect, uitvinder, wetenschapper en ingenieur. Zijn artistieke en wetenschappelijke werk is enorm omvangrijk. Tot zijn uitvindingen behoren ideeën over het vliegen en de automobiel, over bruggen, klokken en apparaten. Uit al zijn constructies van machines blijkt zijn streven om de energiebronnen waarover de mens beschikte te benutten. Het was zijn grote droom ‘om machines te bouwen waarmee men zelf kracht kan opwekken’. /.

Prof. ir. J. de Stigter faculteit Elektrotechniek Hoewel ik een beetje twijfel tussen Newton en Bohr kies ik toch voor de laatst genoemde. Beiden hebben belangrijke wetenschappelijke prestaties geleverd, maar het knappe van Niels Bohr is dat zijn compleet nieuwe theorie over quantumfysica na bijna honderd jaar nog steeds veel zichtbare invloed heeft. Voor dit vakgebied heeft Einstein ook heel veel betekend, maar Bohr vind ik toch een klasse groter. Zijn ’Kopenhaagse interpretatie’ van de quantummechanica, opgesteld aan het begin van deze eeuw, is tot op de dag van vandaag een begrip en leidt nog steeds tot nieuwe technische ontwikkelingen met name in de halfgeleider technologie. Op mijn vakgebied, telecommunicatie, is James Maxwell de beste. Hij heeft de elektromagnetische verschijnselen onder één noemer gebracht. Van alle Nederlandse wetenschappers vind ik Christiaan Huygens de beste, onder meer omdat hij een goede verklaring van licht als golfverschijnsel heeft opgesteld en het slingeruurwerk heeft uitgevonden. Die uitvinding van de klok heeft een overweldigende invloed op het maatschappelijk leven gehad. Alles draait immers om tijd, onze hele westerse maatschappij wordt er door beheerst. /.

áNiels Bohr (1885-1962) De Deen Niels Bohr was op school een goede leerling, die zich sterk voelde aangetrokken tot de wetenschap. Hij ging dan ook studeren in Kopenhagen, waar hij in 1911 promoveerde. Zijn proefschrift ging over elektronen die veertien jaar eerder waren ontdekt. In 1913 werkte Bohr in het Engelse Manchester bij Ernest Rutherford. Daar publiceerde hij drie verhandelingen over de structuur van atomen. Deze werken zouden het verloop van de natuurkunde veranderen. In de jaren twintig bleef Bohr de leidende figuur bij het oplossen van vragen die werden opgeworpen door zijn eigen, nog onvolmaakte atoom-model. Laat in de jaren twintig hielp hij de quantummechanica op weg naar een algemene acceptatie. Vanaf 1930 hield de Deense wetenschapper zich bezig met atoomfysica. Een van zijn zes zonen werd ook theoretisch fysicus en kreeg evenals zijn vader een Nobelprijs. /.

Prof.dr. F. van Nes IPO Ik aarzel tussen een gebied waar ik wat vanaf weet en het niet onmiddellijk grijpbare. Ik kies toch voor Sigmund Freud, omdat hij zich als eerste richtte op het onbewuste en heeft blootgelegd wat daar achter zit. Daarin heeft hij baanbrekend werk verzet. Maar ik weet eigenlijk onvoldoende van dit vakgebied om hem te kunnen meten met anderen. Met Carl Gustav Jung bijvoorbeeld. Op mijn eigen vakgebied, ik ben elektrotechnicus maar houd me nu bezig met ergonomie, staan Leonardo da Vinci, Einstein en Newton hoog op mijn lijstje. In dat geval zou ik Newton kiezen, omdat zijn eenvoudige observaties verstrekkende gevolgen hebben gehad. Wat hij heeft gezegd over licht spreekt mij ook aan. Mijn promotie-onderzoek had te maken met licht en kleur. Binnen de ergonomie kan ik niet een heel goede wetenschapper bedenken, zo onmiddellijk. Sowieso is een dergelijke vraag moeilijk te beantwoorden zonder serieuze overdenking. /.

Sigmund Freud (1856-1939) Freud werd geboren in het huidige Tjechië als zoon van een weinig succesvolle wolhandelaar. Op het gymnasium was hij een buitengewoon goede leerling en hij studeerde verder voor arts. Dankzij een studiebeurs kon hij in Parijs bij een zeer belangrijke neuropatholoog onderzoek doen naar hysterie, wat destijds werd beschouwd als een vrouwenziekte. Als neuropatholoog ontwikkelde hij vervolgens theorieën waarin geformuleerd werd dat aan iedere neurose seksuele problemen ten grondslag liggen en dat onvrede met de seksuele expressie kan leiden tot symptomen van angst en hysterie. De ontdekking van het sterke verband tussen het lichaam en de emotionele en cognitieve ontwikkeling behoort tot de belangrijkste bijdragen die Freud geleverd heeft. Eén van zijn vijf kinderen werd een vooraanstaand psychoanalytica. /.

Prof.dr.ir. L. Feijs faculteit Wiskunde en Informatica De beste wetenschapper aller tijden vind ik professor N.G. de Bruijn, emeritus hoogleraar aan de TUE. Deze wiskundige heeft baanbrekend werk gedaan over de volle breedte van de wiskunde, onder meer in de combinatoriek: de theorie van het tellen. Hij is internationaal bekend, onder meer van de De Bruijn-rijtjes, die naar hem zijn vernoemd. Maar ik vind hem vooral zo goed, omdat hij Automath heeft ontwikkeld. Het woord zegt het al, het is een combinatie van automatisch en mathematics (wiskunde). Automath is een nieuwe en zeer begrijpelijke manier om een computer wiskundige bewijzen te laten controleren. Deze methode is echt een intellectuele meesterzet. Voorheen werden bewijzen door vakbroeders gelezen en als de meerderheid ermee instemde, werden ze aangenomen. In de jaren zestig en zeventig was De Bruijn met deze vinding zijn tijd ver vooruit. Ook heeft hij zich beziggehouden met de theorie van kristallen en met het bewustzijn en het menselijk brein. Ik bewonder hem vanwege deze enorme veelzijdigheid. Van huis uit ben ik elektrotechnicus, maar ik ben nu werkzaam in de informatica. Tellegen (netwerktechnologie), Shannon (informatietheorie) , Dirac (quantummechanica) en Einstein zouden wat mij betreft ook goede kandidaten zijn. /.

N.G. de Bruijn (1918-heden) De geboren Hagenaar Dick de Bruijn studeerde in Leiden en promoveerde vervolgens aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Professor Seidel wist De Bruijn, inmiddels één van Nederlands allerbeste wiskundigen, in 1960 naar de toenmalige Technische Hogeschool Eindhoven te halen waar hij tot 1984 hoogleraar was aan de faculteit Wiskunde. Sinds 1957 is de wiskundige lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Met name vanwege zijn Automath-project ontving hij in 1985 de Snellius Medaille, een onderscheiding die slechts eens in de negen jaar wordt uitgereikt voor prestaties op het gebied van wiskunde, natuurwetenschappen en genees-kunde. Foto: Bram Saeys /.

Prof.dr. A. de Waele faculteit Natuurkunde ‘Wat ik bereikt heb, doe ik staande op de schouders van vele anderen.’ Dit is een citaat van de wetenschapper die volgens mij de belangrijkste is: Isaac Newton. Hij heeft de basis gelegd voor de klassieke mechanica. Newton stond aan de basis van de ontwikkeling van andere wetenschappen, hij heeft de fundamenten gelegd. Ook werd het dankzij Newton mogelijk met eenvoudige vergelijkingen gecompliceerde systemen te voorspellen. Op mijn vakgebied, lage temperatuurtechniek en -fysica, heeft Newton niet direct invloed gehad. Een persoon voor wie dat wel geldt, is Heike Kamerlingh Onnes, Nobelprijswinnaar aan het begin van deze eeuw. /.

Isaac Newton (1642-1727). Deze boerenzoon uit Engeland stelde onder meer de drie bewegingswetten en de gravitatiewet op, ontwikkelde de differentiaalrekening en construeerde de eerste spiegeltelescoop, een uitvinding die hem in 1672 een uitverkiezing tot lid van de Royal Society opleverde. Ook onderzocht hij de aard van het licht door experimenten met prisma’s. Vooral dankzij zijn werk is duidelijk geworden dat natuurkundige verschijnselen onderworpen zijn aan nauwkeurige wiskundige wetten, een inzicht dat de wetenschappelijke revolutie wordt genoemd. /.

Albert Einstein (1879-1955) Als kind werd de uit Duitsland afkomstige Einstein niet beschouwd als hoogbegaafd. Zo verliet hij zonder diploma het gymnasium en slaagde hij pas bij de tweede poging voor het toelatingsexamen van de Technische Hogeschool in Zürich. Een paar jaar na zijn afstuderen publiceerde hij zes cruciale werken, waaronder de speciale relativiteitstheorie. Zijn algemene relativiteitstheorie gaat nader in op het verschijnsel zwaartekracht en verfijnt de inzichten van Newton op dit gebied. Al tijdens zijn leven genoot Einstein enorm veel aanzien en was hij een veelgevraagd spreker. Einstein had twee zonen. Een van hen werd een vooraanstaand hoogleraar werktuigbouw, de ander belandde in een krankzinningengesticht. /.

Dr. ir. J. Ramaekers faculteit Werktuigbouwkunde Ik kan zo een hele riedel goede wetenschappers opnoemen, maar ik kies Einstein. Dat zullen wel meer mensen doen. Zijn relativiteitstheorie heeft toch heel wat teweeggebracht. Einstein heeft ons denken gestimuleerd over waar wij staan in het heelal. Echte top-wetenschappers zijn zij die zowel op fysisch als op filosofisch gebied impact hebben (gehad). Ik bedoel dat het resultaat van hun denken niet alleen betekenis heeft gehad voor de fysica, maar ook voor de filosofie. Einstein is zo iemand. Wij zijn door hem anders gaan nadenken. /.

Prof.dr.ir. G. van Heijst faculteit Natuurkunde Ik heb grote bewondering voor sir Geoffrey Ingram Taylor (Londen 1886-Cambridge 1975). Deze man heeft baanbrekend werk verricht op het gebied van stromingsleer en mechanica. Al op 33-jarige leeftijd was hij lid van de Royal Society of London, zeg maar de KNAW van Groot Brittannië. Een echte duizendpoot was Taylor. Hij heeft zich beziggehouden met aerodynamica, met theorievorming over turbulentie, met het opstellen van criteria voor stabiliteit (wanneer is sprake van een stroming), met druppels en met deeltjes in stromingen. Aan veel zaken heeft hij bovendien zijn naam gegeven, zoals het Taylor-getal, de Taylorwervels en de Taylor-microschaal, die echt heel bekend is in mijn vakgebied (stromingsleer). Ik bewonder hem vooral omdat hij theoretische concepten heeft geformuleerd en die met zeer eenvoudige, zelfgebouwde opstellingen in de praktijk heeft uitgetest. Dat is een prachtige combinatie, vind ik. /.