Bestuur/Beleid

“Onderzoek met innovatievoucher, een soort privé-les voor bedrijven”


Wim Bens

Vouchers/Wies van Kats
Foto/Bart van Overbeeke

Zeven ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf (MKB) legden de TU/e praktische kennisvragen voor dankzij een innovatievoucher ter waarde van 7.500 euro. De TU/e verdubbelde dat bedrag.

Tot eind maart werken MKB’ers en onderzoekers van verschillende faculteiten samen aan een antwoord op de ingediende kennisvragen. Met de innovatievoucher wil het ministerie van Economische Zaken de kloof tussen MKB en kennisinstellingen verkleinen. In deze landelijke pilot kregen honderd ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf de kans onderzoeksvragen uit te zetten en kennis te vergaren bij een van de tachtig kennisinstellingen, zoals hogescholen, onderzoeksinstellingen en universiteiten. De kennisaanbieder levert vervolgens de voucher in bij Senter-Novem, het agentschap van het ministerie van EZ, en int het geldbedrag. De drie TU’s verdubbelden het bedrag van de kennisbon voor de eerste tien ondernemers.
“Het aantal aanmeldingen voor de kennis-voucher was enorm”, vertelt ir. Wim Bens, directeur van het TU/e Innovation Lab. De eerste dag dienden achthonderd ondernemers een aanvraag in, terwijl er maar honderd vouchers beschikbaar waren. Dertien ondernemers klopten aan bij het TU/e Innovation Lab, bijna de helft werd doorverwezen. “Het Innovation Lab functioneert als een soort draaischijf tussen de organisaties. We helpen de verschillende partijen de juiste weg naar elkaar te vinden. Veel ondernemers hebben een ingewikkelde vraag, ze weten vaak niet goed wat ze precies zoeken. Daarvoor werken we nauw samen met de stichting United Brains. De adviseurs van United Brains achterhalen de vraag achter de vraag en maken de juiste vertaalslag. We zorgen er samen voor dat de ondernemer bij de juiste onderzoeker terechtkomt. Het is zonde om het wiel opnieuw uit te vinden, als die kennis ergens anders al op de plank ligt. Dat is ook de reden dat we een aantal ondernemers hebben doorverwezen. Bijvoorbeeld een ondernemer met een vraag op het gebied van vliegtuigbouwtechniek heeft meer aan de kennis van de TU Delft, omdat daar meer kennis aanwezig is voor die specifieke vraag. Ook zaten er twee vragen tussen die beter uitgezet kon worden bij respectievelijk TNO Industrie en Fontys Hogescholen, weer een andere ondernemer is zelf gaan shoppen bij instellingen en vond de oplossing elders”, legt Bens uit.
United Brains vertegenwoordigt de belangen van Fontys en de TU/e maar als het aan Bens ligt, worden daar instellingen zoals TNO, ROC en Philips Natlab aan toegevoegd. “Op die manier krijg je namelijk een bredere deur en kan het MKB ook beter bediend worden. Dan krijg je echt de juiste oplossing bij de vraag. Wat mij betreft zou United Brains ook onder de noemer Syntens mogen vallen. Syntens fungeert als vraagbak voor MKB. De toegevoegde waarde van United Brains is dat zij weten wat er voor de ondernemer mogelijk is binnen de kennisinstellingen.”
Mede dankzij het Innovation Lab en United Brains vonden in totaal zeven ondernemers hun weg naar de juiste TU/e-faculteit. Drie ondernemers kwamen terecht bij Scheikundige Technologie, twee ondernemers bij de Gemeenschappelijke Technische Dienst, een ondernemer bij Wiskunde en Informatica en een ondernemer bij Elektrotechniek. De opdrachten komen van zeer diverse technische bedrijven. Het aanvragen van de innovatievoucher is bewust laagdrempelig gehouden, er werden bijna geen criteria gesteld. Wel moet de MKB’er zich achteraf verantwoorden en moesten de vouchers voor afgelopen december ingediend zijn.

Acculaders
Bens hoopt dat de volgende keer een grotere doelgroep bereikt kan worden. “Juist ondernemers die helemaal niet denken aan innoveren hebben die stimulans nodig. Die groep viste deze keer achter het net vanwege de beperkte publiciteit omtrent de uitgifte van de vouchers. De meeste bedrijven die de innovatievoucher aanvroegen, waren vaak al langer actief met het inwinnen van kennis.” Dat geldt ook voor Peter Linders van Proosten Electronics BV uit Meijel. “Wij zijn al geruime tijd bezig met het idee om hoogfrequentie acculaders te gaan ontwikkelen. Als klein bedrijfje komen we er vaak niet aan toe. We moeten daar extra kennis voor inwinnen. Met de voucher konden we dit project oppakken”, zegt Linders. De TU/e was geen onbekend terrein voor Linders. “Ik had al enkele cursussen gevolgd aan de TU/e en het was dus een logische stap om met de innovatievoucher naar de TU/e te stappen.” Samen met dr. Jorge Duarte en promovendus Dmytro Malyna van de faculteit Elektrotechniek hebben ze een workshop bedacht om hoogfrequentie acculaders te ontwikkelen. Duarte had nog nooit van de innovatievoucher gehoord toen Linders hem benaderde. Hij vindt het project een aparte ervaring: “Het is een soort privé-les voor bedrijven. De opdrachten voeren zij zelf uit, als er vragen zijn, geven we advies en kijken we wat er verbeterd kan worden. Zij doen heel actief mee met de kennisoverdracht. Deze innovatiebon biedt uitkomst voor kleine bedrijven, het neemt voor hen een drempel weg. Daarnaast is de TU/e verplicht om kennis over te dragen en te kanaliseren. De kennis moet bruikbaar zijn. Voor de promovendus die meewerkt aan het onderzoek is het interessant om eens actief bij een bedrijf betrokken te zijn. Het is goed om dit zo af en toe te doen”.
Deze vorm van maatschappelijke dienstverlening heeft verschillende voordelen voor de TU/e volgens dr.ir. Han van Kasteren van de faculteit Scheikundige Technologie. “Door deze projecten kunnen we afgestudeerde ingenieurs inzetten die buiten het vakgebied terecht zijn gekomen. Daarnaast is het een ontzettend leuk project. Je ziet concrete resultaten op een korte termijn, normaal krijg je pas resultaten na tien jaar onderzoek. Dan blijf je eigenlijk zitten op een ivoren toren.” Van Kasteren onderzoekt in opdracht van het ingenieurs- en adviesbureau Ingenia de mogelijkheden om uit afvalvetten, zoals frituurvet, biodiesel te produceren. Afgewerkte oliën en vetten vragen extra zuiveringsstappen, de vraag is welk proces het meeste rendement oplevert. “We hebben een gezamenlijk doel dat we nastreven; het zorgen voor duurzame energie. Als universiteit kunnen we biomassa moeilijk een betere plaats geven, daar hebben we bedrijven voor nodig”, aldus Van Kasteren. Ir. Alwin Hoogendoorn van Ingenia voegt hier aan toe: “Onze filosofie is dat je als samenleving je eigen problemen moet oplossen. Door frituurvet in te zetten als brandstof los je de afvalproblemen op. Het is geen oplossing voor het totale probleem, maar draagt er wel aan bij. Ik vind dat je alle opties moet gebruiken, je moet geen mogelijkheden laten liggen.” Hoogendoorn en Van Kasteren hebben al eerder samengewerkt, de innovatievoucher en de verdubbeling van het bedrag zorgt in het geval van Ingenia vooral voor versnelling van de onderzoekskwestie. “We hebben nu in een kortere tijd meer middelen tot onze beschikking. Als deze voucher er niet was geweest, hadden we gezocht naar een andere manier van financiering. Dankzij de innovatievoucher rijdt er eind maart al een bio-dieselauto over het TU/e-terrein”, zegt Hoogendoorn met een lach. Beide partijen zijn zeer tevreden met de samenwerking. “Niet praten maar gewoon doen, dit is mooi voor de TU/e en mooi voor Ingenia. We hopen dat we zo ons steentje bij kunnen dragen. Wie weet is dit een oplossing voor een deel van de energievoorziening in ontwikkelingslanden”, besluit Van Kasteren.
Voor een aantal ondernemers zou het voordelig zijn als ze de bon behalve bij kennisinstellingen ook kunnen inleveren bij adviesbureaus en commerciële bedrijven. Dat is volgens Bens dan ook een discussiepunt. “De rol van de overheid is de bedrijfsgeest stimuleren, dat kan ook door commerciële bedrijven te betrekken bij de voucher. Op dit moment is er nog weinig bekend over de nieuwe voucher. Wel wordt die opnieuw uitgegeven en zullen er meer vouchers beschikbaar zijn. Linders van Proosten Electronics gaat er in elk geval voor: “Een innovatievoucher komt altijd van pas!”./.