Een matrijs uit duizenden |
|
Instelbare matrijs/ Jim Heirbaut |
|
Matrijzen voor het vervormen van metaalplaat zijn duur. Voor kleine productseries meestal té duur. Werktuigbouwkundige ir. Sebastiaan Boers ontwierp een matrijs die binnen vijf minuten van vorm kan veranderen. Daarbij liet de promovendus zich inspireren door een 75 jaar oude uitvinding van een Duitse arts voor het maken van steunzolen. Op maandag 18 december hoopt Boers te promoveren. |
|
Wie kent ze niet uit de speelgoedwinkel? Onder een raam van plexiglas zit een oppervlak dat bestaat uit honderden metalen pinnetjes. Deze zitten zo dicht op elkaar dat ze alleen nog maar in de lengterichting kunnen bewegen. Druk er van onderaf je hand in en een metalen kopie van je handpalm verschijnt in de oprijzende pinnetjes. |
|
Het grote voordeel van een instelbare matrijs is de flexibiliteit. Voor kleine aantallen producten of prototypes is een normale, vaste matrijs veel te duur. Het kost al gauw duizenden euro’s om te maken. Dat komt niet alleen doordat matrijzen vaak zijn gemaakt van speciale soorten staal, het is vooral het arbeidsloon dat de kosten opvoert. Het maken ervan duurt lang, want de vaak complexe vormen moeten zeer nauwkeurig worden uitgefreesd. Dat gaat vaak in meerdere stappen, van grof naar fijn. De matrijs van Boers is weliswaar nog duurder, maar kan wel steeds opnieuw worden gebruikt. Het is er in feite niet één, maar oneindig veel verschillende matrijzen. Bij uitstek geschikt voor gepersonificeerde producten, prototypes, kleine series of enkel-stuks producten. De matrijs kan worden gebruikt voor staal of aluminium plaat, maar zou ook als onderdeel in een spuitgietmatrijs voor polymeren gebruikt kunnen worden of zelfs als gietmal voor kunststof.
Steunzolen
|
|
Bij deze matrijs wordt elke pin nog aangestuurd door een elektromotor. “Daar is op die schaal nog plaats voor, maar het zorgt er wel voor dat die mal een paar miljoen kost. Met pinnetjes van een millimeter doorsnede moest ik op zoek naar een andere methode om de pinnen te positioneren.” En dat loste Boers op door een verrassend eenvoudig karretje te ontwerpen dat langs de achterzijde van de pinnen rijdt en ze stuk voor stuk een duwtje geeft. En dat steeds precies ver genoeg. “Het gaat al behoorlijk nauwkeurig en snel, maar in beiden zit nog ruimte voor verbetering. Dat is alleen een kwestie van geld”, aldus Boers, die voor de instelbare matrijs een octrooiaanvraag heeft lopen. |
|
Model
Al tijdens Boers’ promotie toonden bedrijven belangstelling voor zijn vinding. Reden voor hem om een bedrijfje te beginnen: Optimal Forming Solutions. Met deze eenmanszaak is hij op zoek naar bedrijven om samen een project rond de matrijs op te zetten. Boers: “Ik weet zeker dat de matrijs bestaande productieprocessen zou kunnen vervangen. Maar ook is het de bedoeling voor een bedrijf een werkend prototype te bouwen. Deze tweede versie doet het prima in het lab en we hebben ermee kunnen laten zien dat het principe werkt. Maar de stoffige omgeving van een fabriek, dat is een heel ander verhaal.”/. |