“Op zichzelf heeft melamine niet eens zo’n sterke farmacologische werking”, zegt dr. Jef Vekemans, universitair hoofddocent van de onderzoeksgroep organische chemie. “Het kan wel overgevoeligheid van de huid veroorzaken, maar het is geen stof die het hele lichamelijke systeem uit balans haalt. De chemische naam van melamine is tri-amino-tri-azine. Het molecuul is opgebouwd uit koolstof-, stikstof- en waterstofatomen. De stof heeft een smeltpunt van boven de driehonderd graden en is zeer slecht oplosbaar in water. Omdat de stof drie reactieve ‘poten’ met vrije elektronenparen heeft, kunnen er via waterstofbrugvorming of dankzij chemische reacties op drie verschillende plaatsen vertakte ketens ontstaan. Dat kan leiden tot onoplosbare, sterk vertakte polymeerstructuren. Waarschijnlijk is de stof niet aan de melk toegevoegd vanwege de chemische reacties die het zou veroorzaken, maar omdat het met melk een bindende werking heeft: melk met melamine wordt papperig zodat de melk minder waterig lijkt. Melamine is een bulkstof, reeds bekend sinds 1878. Het is vrij gemakkelijk te maken en relatief goedkoop. Wat mij wel verbaast, is dat de stof blijkbaar goedkoper is dan melk. Waarschijnlijk had het toevoegen van een beetje melamine ogenschijnlijk hetzelfde effect als dat van relatief veel extra melkpoeder.”

“Ik ben niet helemaal thuis in het probleem, maar ik vermoed dat de fluctuatie van de oplosbaarheid van de stof bij verschillende zuurgraden de problemen veroorzaakt. Naar ik heb begrepen, kregen de baby’s vooral nierproblemen. Als het poeder in de nieren terechtkomt en de (kleine) nierbuisjes erdoor verstopt raken, kun je grote problemen krijgen. Normaal worden vaste stoffen gemetaboliseerd en gaat enkel de vloeistof naar de nieren. Het is dus de vraag hoe de stof in de nieren terecht is gekomen. Melamine reageert echter met zuur tot een zout, dus ik kan me zo voorstellen dat het poeder in de maag redelijk is opgelost en dat het in de nieren, waar een andere zuurgraad heerst, weer is neergeslagen. Het is echter een scenario dat ik niet fundeer op wetenschappelijk bewijs.”

“Ik zou als chemicus nooit op het idee komen om de stof toe te voegen aan melk. Het is natuurlijk van de gekke dat je zo’n stof gebruikt in voeding enkel uit winstbejag.”/.

Jek Vekemans. Foto: Bart van Overbeeke