“Het zijn de laatste strubbelingen van de platenmaatschappijen. Ze maken zich nu heel groot en dik, maar zitten toch in de laatste fase van hun manier van bedrijfsvoeren”, zegt prof.mr.dr. Jan Smits, hoogleraar Recht en Techniek bij TU/e-faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences, over de rechtzaak. Smits houdt zich al jarenlang bezig met auteursrechten en is betrokken bij Villamusicrights.nl, een website voor muziekauteurs en de gebruikers van hun muziekwerken.

“Het auteursrecht is een absoluut recht: wat iemand maakt, mag niet zomaar door een ander worden gejat. Daar is bijna iedereen het wel over eens. Alleen is er bovenop dat recht van de auteur in de loop der jaren een hele kolom gebouwd aan partijen die tussen de auteurs en hun rechten gaan zitten, zoals platenmaatschappijen en incasso-organisaties als Buma/Stemra. Zij verdienen geld met die auteursrechten, maar hebben zich uit de markt geprijsd. Nu het zo goedkoop is om te kopiëren via internet, wordt dat nog duidelijker.

De meeste auteurs verdienen nauwelijks aan het systeem. Van de zeventienduizend artiesten die geld betalen voor hun lidmaatschap bij Buma/Stemra, zien zestienduizend daar vrijwel niets van terug. Alleen de allerberoemdsten hebben er baat bij, hoewel zelfs de Rolling Stones nauwelijks verdienen aan hun cd’s, maar vooral aan hun concerten.

Er gebeuren nu interessante dingen. Beroemde artiesten als Craig David en Robbie Williams zijn in opstand gekomen en hebben de Featured Artist Coalition opgericht. Ze willen hun rechten terug. Daarnaast is er een opensource-beweging op het gebied van cultuur aan het ontstaan. Een auteur geeft bijvoorbeeld een licentie af waarbij iedereen de muziek gratis kan gebruiken, mits de auteursnaam wordt vermeld.

Ik ben zelf al jaren betrokken bij de oprichting van VillaMusicRights. Het principe daarvan is dat auteurs internet gebruiken om hun auteursrecht zelf te regelen. Het voordeel van dit systeem is dat privégebruikers niet hoeven te betalen voor het downloaden van de muziek, maar wel degenen die hieraan zouden verdienen, zoals radiostations.

De auteur hoeft geen inschrijfkosten te betalen en krijgt na een week zijn geld al. Dat duurt bij Buma/Stemra soms drie jaar. Bij Buma/Stemra sta je als auteur bovendien het vermenigvuldigingsrecht af, terwijl wij ons met zulke zaken niet bemoeien.

Het downloaden van muziek door particuliere gebruikers willen we uit de criminele sfeer halen. Het is toch absurd dat jongeren als mijn veertienjarige zoon door partijen als Sony worden gecriminaliseerd? Villamusicrights gaat weer terug naar de oorspronkelijke betekenis van het auteursrecht.”/.

Tekst: Enith Vlooswijk. Prof.mr.dr. Jan Smits. Foto: Bart van Overbeeke