Twee regels uit het volkslied Die Stem van Suid-Afrika, bij ouderen bekend van ‘die kreun van ossewa’. Ik moest daaraan denken toen een verslaggever vanaf Zorgvlied meldde dat Frieda Mulisch de eerste schep aarde ‘in de kist’ van haar vader liet vallen. Niet in de kist natuurlijk, kluitklap òp die kis..

Ook Cursor herdenkt Harry Mulisch. Anders dan de meeste herdenkers heb ik hem nooit gesproken; ik heb wel zijn bekendste boeken gelezen. Ook heb ik hem wel eens zien lopen, op het Leidseplein, waar ik begin jaren vijftig geregeld kwam.

Ik had in die tijd een avondbaantje van zes tot elf - door gebrek aan studieresultaten was ik mijn beurs kwijtgeraakt. Daar werkten voornamelijk gesjeesde studenten en kunstenaars in spe. Een van hen was een beeldschone (bloedmooie) jonge vrouw, volgens insiders de vriendin van Jules Hamel. Haar aanwezigheid vergoedde veel bij de tamelijk saaie arbeid. We verdienden 2,50 gulden per uur.

Vrijdagavond om elf uur werden we uitbetaald: fl. 62,50. Daarmee gingen we naar het Leidseplein, waar het toen ‘te doen’ was. Er waren twee bekende cafés, Eijlders en Reijnders. Ik weet niet of Mulisch daar kwam. Zijn vriend Donner zag je er geregeld. Je kon tegen geringe betaling een potje tegen hem schaken. Ik deed dat niet, want ik kon niet schaken.

Mulisch kwam wel geregeld in Américain naast de stadsschouwburg, een beetje een deftig café/restaurant, waar je schoorvoetend naar binnen ging. Het terras was minder deftig. Daar heb ik Mulisch geregeld zien langs komen. Ik herinner me niet dat daar omgeroepen werd: ‘Telefoon voor de heer Mulisch’.

Ook aan Zorgvlied heb ik herinneringen. Een prachtige oude begraafplaats met mooie oude bomen. Ik heb daar vorig jaar kort na elkaar een neef en zijn vrouw begraven, en wat rondgekeken. Bijna iedereen die wat voorstelt, of dacht voor te stellen, ligt daar: Annie M.G. Schmidt, de natuurkundige Van der Waals en zijn dochter Jacqueline.

Ieder in zijn stenen bruidsbed.