“De Odyssee is een avonturenroman waarin je van alles tegenkomt. Odysseus redt zich uit moeilijke situaties, soms met list en soms met brute kracht. ‘De man met duizend listen’ is niet voor niets zijn bijnaam, omdat hij bijvoorbeeld het paard van Troje verzon”, stelt regisseuse Marijke Schermer. In het project ‘TU-Odyssee’, dat ze maakte met TU/e-medewerkers en Studium Generale, speelt het publiek zelf Odysseus. Want list en vernuft zijn nodig om de tocht tot een goed einde te brengen.
Schermer (1975) nam het verhaal niet letterlijk, zoals andere theatermakers dat eerder deden. Voor haar is het meer een reis met een onbekende bestemming, een zoektocht. Net zoals wetenschap een zoektocht is naar de essentie van het leven, de waarheid of de realiteit. “Dat geeft je als theatermaker meer vrijheid, want je hoeft het verhaal niet exact na te vertellen of een vaste volgorde aan te houden. Tegelijk behoud je de special effects die bedacht zijn door de medewerkers, die hun wetenschappelijke ‘speelgoed’ hier konden inzetten.”
Deels werd ze gedwongen tot deze aanpak. Toen de regisseuse erbij betrokken werd, waren kunstenaars en faculteiten al aan elkaar gekoppeld en hadden wetenschappers en kunstenaars hun ideeën rond de Odyssee al besproken en er acts en installaties van gemaakt. Schermer: “Van die losse plukken moest ik een logisch verband, één geheel, maken. Dat was redelijk ingewikkeld, maar we zijn er goed uitgekomen. We hebben samen gebrainstormd en de ideeën waren soms vrij direct gekoppeld aan het originele verhaal, andere meer associatief daaraan ontleend. Sommige acts stonden in de grondverf, andere waren zo goed als klaar. Zo hadden we tien plekken waar iets gebeurt.”
Structuur bracht ze aan door de route te maken, een begin te bedenken en door ontbrekende zaken toe te voegen. “De hoofdpersoon, Odysseus, is in mijn geval een vrouw”, zo vertelt ze, “en ze is hier aanbeland uit een andere wereld. Ze moet uitzoeken wat het betekent om een mens te zijn.”
Waarom is Odysseus een vrouw? Schermer: “Ik wilde graag een vrouwelijke Odysseus om wat verder van het originele verhaal af te wijken en Odysseus daardoor meer als een symbool te gebruiken; het geeft je als regisseur ook meer vrijheid, want het is niet de letterlijke Odyssee.”
Na de inleiding stuurt ze het publiek op pad, waarbij ze de mensen via de koptelefoon verder begeleidt op de tocht.
Het gebruik van de koptelefoon heeft diverse voordelen, volgens Schermer: “Zo kun je het publiek -letterlijk en figuurlijk- een bepaalde richting op sturen. Je houdt de verbeelding gaande omdat ze onderweg niet met elkaar over allerlei andere dingen beginnen te praten en uit het verhaal raken.”
Onderweg komt het publiek allerlei obstakels en belevenissen tegen. Soms moet men actief meedoen om uit een bepaalde situatie te komen, soms ervaart men alleen wat er gebeurt. Een enkele keer moeten de groepen raadsels en mysteries oplossen of interpreteren voor ze verder kunnen of als groep een oplossing bedenken.
Schermer: “Dat maakt het voor de makers ook spannend, want je kunt van te voren niet testen hoe een groep van zo’n 25 man in de praktijk samen een probleem oplost. Terwijl er makkelijk een logistiek probleem kan ontstaan. Elk kwartier gaat er een groep op pad en het mag niet te veel opstoppen, want je kunt op een aantal locaties maar met een beperkt aantal mensen naar binnen.”
Het eindresultaat ziet er veelbelovend uit. Schermer: “Maar er moet in de laatste dagen nog veel cruciaals gebeuren, dat maakt het ook weer spannend. Het was wel wennen om zo te werken. Normaal heb je een verhaal en werk je naar de essentiële punten toe. Hier moest ik van een aantal losse punten één verhaal maken. Maar het prikkelt je creativiteit om er iets lekkers van te bakken. Samenwerking tussen de kunstenaars en medewerkers ging heel goed, er zijn mooie dingen ontstaan, met veel kwaliteit.”
Heeft ze nog een advies aan de deelnemers? “Niet echt, alleen zou ik geen schoenen met hoge hakken aan doen, maar makkelijke schoenen.” (GV)
Meedoen aan de TU Odyssee kan op 19 of 20 mei, ’s avonds. Meer informatie en opgeven: www.studiumgeneraleeindhoven.nl
Illustratie. Foto | Bart van Overbeeke
|
Cursor als PDF
)
