Rectorverkiezingen: oppepper voor de medezeggenschap?

Terwijl staatssecretaris drs. Mark Rutte van Onderwijs bezig is de medezeggenschap opnieuw te regelen, doen de Belgische universiteiten iets wat in Nederland nooit vertoond is: hun rectoren worden verkozen, met campagnes, druk bezochte debatten en al. Behalve hoogleraren en medewerkers hebben ook bestuurlijk actieve studenten kiesrecht.
Een idee voor Nederland?

Sinds de studentenrevolte van 1968 worden de topbestuurders van Belgische universiteiten niet langer in besloten kring benoemd, maar openbaar verkozen. Bij de Katholieke Universiteit Leuven zijn de rectorverkiezingen deze weken in volle gang. Er hebben zich vijf hoogleraren kandidaat gesteld die een heuse campagne voeren om de vijftienhonderd kiesgerechtigden -onder wie honderdvijftig studenten- voor zich te winnen. Van hen heeft in de eerste kiesronde bijna 93 procent gestemd. Een tweede en mogelijk derde ronde moeten bepalen wie zich de komende vier jaar rector mag noemen. Bij de universiteiten van Antwerpen en Gent zijn de verkiezingen net achter de rug. Ook hier waren de opkomstpercentages hoog.

Moderner
Dany Jacobs, hoogleraar strategisch management aan de Rijksuniversiteit Groningen en lector aan de Hogeschool van Amsterdam, komt oorspronkelijk uit België. “Toen ik lang geleden naar Nederland kwam, had ik het idee dat alles hier veel moderner was. Maar voor de benoeming van burgermeesters en universiteitsbestuurders geldt dat beslist niet.” Dat komt de bestuurscultuur niet ten goede, vindt hij. “Hier in Groningen zijn nu raadsverkiezingen, maar ze leven nauwelijks en ik heb geen idee waar de partijen en kandidaten voor staan. In België gaan de kandidaat-rectoren uitgebreid met elkaar in debat, en maken ze duidelijk hoe zij de universiteit zouden leiden. Dan blijkt al snel dat er niet één weg naar het heil leidt. Zo’n verkiezingssysteem lijkt me ook goed voor Nederland.”
Rector magnificus Taede Sminia van de Vrije Universiteit Amsterdam is dat niet met hem eens. “We moeten ervoor waken dat de rector door belangengroepen wordt gekozen en daardoor populistisch wordt. Het is makkelijk om het verkeerde kanaal in te zwemmen en de steun van studenten te krijgen door te roepen dat je Ruttes leerrechtenplan wilt tegenwerken - ik roep maar wat. De rector moet een academisch boegbeeld zijn, maar ook een professioneel bestuurder, want de universiteit is een groot en internationaal bedrijf.”
Jan Bauwens, directeur rectorale diensten van de KU Leuven denkt niet dat de vijftienhonderd hoogopgeleide stemgerechtigden van zijn universiteit snel te lijmen zijn. Hij ziet alleen maar voordelen van verkiezingen: “Ze leiden telkens tot een groot en levendig debat over de toekomst van de universiteit. Het maakt veel los bij de universitaire gemeenschap.”(HOP)/.