Milieuramp
Baars kan zich enorm opwinden over de onverschilligheid van de overheid. ‘Als student of ingenieur kun je leuke projectjes uitvoeren om te komen tot energiebesparing. Maar met de uitbreiding van Schiphol doet de overheid deze inspanningen in één klap teniet. Daarom ben ik naast mijn studie actief geworden bij Milieudefensie.’ Baars kon zijn bedrijfskundige know-how daar goed gebruiken. Hij rekent ons voor: ‘De uitbreiding van Schiphol kost de overheid 33 miljard gulden. Het Centraal Plan Bureau heeft becij
ferd dat het Nederland 23.000 banen oplevert. Maar een overheidsinvestering voor werkgelegenheid levert in andere branches ongeveer tien keer zoveel banen op.’ Baars vat zijn argumentatie tegen de uitbreiding als volgt samen: ‘Het is een milieuramp en het zorgt voor een lege schatkist.’
Baars gelooft in vreedzaam actievoeren. Zo hielp hij bij de organisatie van een grote demonstratie op Schiphol op 21 mei vorig jaar. Maar het mocht niet baten, de Tweede Kamer besloot in juni dat de bouw van de vijfde baan toch door mocht gaan. Daarna vroeg Milieudefensie aan Baars om mee te doen aan de bezetting van een startbaan. Baars vertelt gedreven: ‘Ik ben normaal niet zo’n harde activist. Maar ik sta gewoon volledig achter deze zaak. Het is niet een of andere bevlieging. Ik heb een meter rapporten
doorgewerkt over Schiphol en ik weet waar ik het over heb. Dan heb ik het er ook voor over om actie te voeren. Ik spring niet direct voor alles op de bres. Zo heeft Milieudefensie mij wel eens gevraagd om achter een stand te gaan staan om recyclebare luiers te promoten. Maar daar heb ik voor bedankt.’
Bezetting
Baars, die overigens benadrukt à titre personnel te spreken, zegt dat Milieudefensie de actie grondig heeft voorbereid. ‘Alles was tot in detail gepland. We hebben ook eerst geoefend ergens in Nederland. Bij die voorbereiding ging het er een stuk harder aan toe dan bij de daadwerkelijke ontruiming van de startbaan door de politie.’ Op zondag 12 november vorig jaar was het eindelijk zover. Om zeven uur ‘s ochtends stonden circa 55 actievoerders aan de hekken van Schiphol. Baars vertelt dat hij behoorlijk ze
nuwachtig was. ‘Ik had de nacht tevoren nauwelijks geslapen. Bij de voorbereiding had men mij verteld dat je in het ergste geval negen jaar gevangenisstraf zou kunnen krijgen.’
Het binnendringen van het Schiphol-terrein kostte nauwelijks moeite, aldus Baars. ‘We hoefden slechts één hangslotje open te knippen en waren binnen. Eerst hadden we overigens naar de verkeerstoren gebeld, met de eis om de startbaan vrij te maken. Met scanners luisterden we vervolgens de gesprekken af tussen de toren en de piloot van een vliegtuig dat moest vertrekken. Pas toen de piloot zei dat hij om zou draaien, zijn we op de baan gaan zitten.’ De milieuactivisten hadden een zeer ingenieuze manier verzo
nnen om de ontruiming te bemoeilijken. Hun armen waren vastgeklonken in buizen. Die kon de politie natuurlijk niet zomaar doorknippen zonder iemand te verwonden. Zelf konden de demonstranten zich wel snel losmaken. De actievoerders zaten in kringen van acht of negen mensen. Onderling waren deze cirkels ook weer verbonden.
Croissantjes
Volgens Baars duurde het een tijdje voordat er iemand kwam opdagen. ‘Na ongeveer een kwartier kwamen de beveiligingsbeamten van Schiphol aanzetten. Maar die konden weinig doen. Vijf minuten later kwamen er twee agenten van de marechaussee, die niet veel meer deden dan tegen ons zeggen dat we allemaal gearresteerd waren. Even later kwamen er nog een stel politiemannen vloekend aanlopen omdat ze op zondagochtend zo vroeg uit hun bed gebeld waren.’ De bezetting duurde in totaal een uur. De ontruiming verliep
volgens Baars vrij vriendelijk: ‘De politie dreigde wel om met grote pneumatische betonscharen de buizen door te knippen. Maar dat konden ze natuurlijk niet maken. Uiteindelijk vonden ze uit hoe ze ons los konden krijgen. Toch moesten ze toen nog groepjes van acht man tegelijk oppakken en vastgeketend en al in een busje stoppen.’
Nadat de actievoerders opgepakt waren, kwamen ze in een politiecel terecht. Ook daar werden ze niet slecht behandeld. Baars beschrijft de gebeurtenissen: ‘Vooral de marechaussee was vriendelijk; ze gaven ons zelfs croissantjes. Nog een week daarvoor had minister Sorgdrager de Tweede Kamer verzekerd dat de beveiliging van Schiphol in orde was. In de cel kregen we kranteknipsels, waarin de marechaussee uitspraken deed als ‘wij kunnen Schiphol niet goed beveiligen’. De leden van Milieudefensie zaten de hele d
ag vast op het bureau voor het maken van foto’s en het nemen van vingerafdrukken. Bovendien werden ze verhoord. Baars vertelt hoe dat er aan toegaat: ‘Ze wilden graag weten wie het had georganiseerd en wie de buizen had ontworpen. Als je met zijn allen in de cel zit, is de sfeer wel goed. Maar apart genomen worden voor een verhoor is geen pretje. De ondervragers gingen vrij sluw te werk. De jongste van de groep, een 18-jarige jongen werd extra onder druk gezet. Ze dreigden dat hij voor negen jaar achter de
tralies zou verdwijnen.’
Tussencolloquium
Baars vertelt openhartig over zijn gevangenname: ‘Je zit behoorlijk in de rats. Het allerergste is dat je niet weet wanneer je weer vrijkomt. Ik had maar één dagje vrij gepland voor de actie, maar het werd al snel duidelijk dat we in de cel moesten overnachten. Hoewel je bij zo’n actie meestal na een paar uur weer buiten staat, kunnen ze je maximaal zes dagen vasthouden. En ik moest aan het einde van de week het tussencolloquium van mijn afstuderen houden.’ Zo lang zou hun verblijf in de cel niet duren, on
tdekten de activisten die avond bij toeval. Baars: ‘Bij uitzondering kregen we ‘s avonds de afstandbediening van de televisie. De bezetting van Schiphol kwam op het RTL4-nieuws. Daar zeiden ze dat de actievoerders de volgende dag weer vrij zouden komen. De ondervragers waren niet al te blij dat we dat gehoord hadden.’
‘Zolang we nog met zijn allen in één cel zaten, was het wel uit te houden’, vertelt Baars. ‘Er was binnen de groep veel ruimte om te praten over je gevoelens. Zelfs de meest door de wol geverfde actievoerders bleken nog bang te zijn. Maar ‘s avonds ging iedereen naar een ander huis van bewaring. Ik werd naar Delft gebracht. Het is verschrikkelijk om alleen in een cel te moeten zitten. Je hebt helemaal geen contact met de buitenwereld. Je mag niet bellen, je kunt niet naar buiten kijken, je mag alleen de na
am van je advocaat doorgeven. Het was maar goed dat ik zo vermoeid was en snel in slaap viel. Het licht gaat ‘s nachts niet echt uit. Het wordt alleen maar laag gedraaid. Je voelt je ook ontzettend smerig. Je mag wel douchen, maar je kleren blijven natuurlijk vies. Je krijgt overigens wel een tandenborstel uitgereikt.’
Hoger beroep
De volgende dag stond de Eindhovense student om negen uur ‘s avonds weer op de stoep met een persoonlijke dagvaarding. Het duurde tot 17 februari voordat de rechter uitspraak deed. Oorspronkelijk was hem in gevaar brengen van het vliegverkeer en het betreden van verboden terrein ten laste gelegd. Maar aangezien de actie zo veilig mogelijk uitgevoerd was, had de officier van justitie de eerste aanklacht laten vallen. Zij eiste slechts een boete van duizend gulden voor de tweede aanklacht. De rechter oordeel
de uiteindelijk anders. Baars kreeg twee weken voorwaardelijke gevangenisstraf. Deze straf moet hij uitzitten als hij binnen twee jaar aan een soortgelijke actie deelneemt. Baars zegt over deze tegenvaller: ‘Volgens mij wilde de rechter een voorbeeld stellen voor conservatief Nederland, dat dit allemaal niet zomaar kan. Ik ben echter in hoger beroep gegaan.’
‘Het blijft een moeilijke strijd’, vertelt Baars. ‘Als je protesteert tegen kernenergie, krijg je iedereen mee. Maar met Schiphol is iedereen bang dat je aan ‘hun’ Torremolinos komt. Maar het is belachelijk dat er nog steeds geen BTW op vliegtickets zit en nog steeds geen accijns op kerosine, die nu maar dertig cent per liter kost. Dan krijg je de idiote situatie dat we aardbeien en tomaten uit Israël gaan importeren en snijbloemen uit Kenia.’ Alhoewel Baars zegt de strijd tegen de vijfde baan niet op te w
illen geven, is het vrij zeker dat deze aangelegd zal worden. Maar Baars repliceert strijdvaardig: ‘Laten we er dan in ieder geval voor zorgen dat er geen zesde baan komt!’