Toen de TUE nog THE heette, werden er geen presentaties gegeven maar voordrachten gehouden en in het ergste geval zelfs lezingen. Zoals de handelsreiziger een sales manager is geworden, is de lezing een presentatie geworden. Maar anders dan bij het humbugwoord manager is er bij de aanduiding presentatie werkelijk sprake van een verbetering. Wie een lezing geeft, leest een tekst voor waar het leven al uit verdampt is. Verdroogde boekenwoorden worden voorgelezen door mensen die meestal geen voordrachtskunst enaar zijn en die gehinderd worden door de woorden die hun hersens tussen de tekstwoorden strooien. Schrijftaal is in het Nederlands iets anders dan spreektaal en wie geen vieze smaak in zijn mond krijgt bij zinnen van het type ‘alvorens in te gaan op....... , zal eerst gekeken worden naar......’ is ongeschikt als spreker.
Het essentiële van een presentatie is dat de spreker present is. Wat mij boeit bij een presentatie is vaker de blik in de ziel van de sprekende persoon dan de soms onbegrijpelijke, soms weinig geïnspireerde inhoud van het betoog. Het zoveelste voorbeeld van een computersimulatie van een energiestroom in een reactor of een chipontwerp is echt minder spannend dan de spontane argeloosheid waarmee een jonge student de wereld verklaart. Liever een struikelende en levende mens dan een goed werkende automaat, op voorwaarde dat wie over zijn woorden struikelt wel weer overeind krabbelt; een echte sadist ben ik niet. Wie als spreker werkelijk present is bij de presentatie, vormt zijn zinnen ter plekke en in de formulering gaat dan wel eens iets fout. Maar het levende woord en het knetteren der hersens compenseren dan ruimschoots de eventuele gebreken in de taal. Natuurlijk moet een presentatie voorbereid worden en moet er nagedacht zijn over de inhoud en de lijn van het verhaal; een presentatie heeft een kop en een staart en wie praat als een kip zonder kop, heeft alleen een staart waarmee hij tussen de benen afdruipt.
Al die presentaties bij elkaar vormen een deel van de wijze waarop de TUE zich presenteert en zelfs een belangrijk deel. De presentaties zij een deel van het presentje dat onze universiteit aan de gemeenschap geeft; een goede presentatie is een geschenk aan de toehoorders. Is het niet prachtig als een jonge enthousiaste student bij een presentatie zegt: ‘Omdat ik me bij mijn ontwerp wilde laten leiden door de maatschappij, ben ik eens gaan nadenken over hoe de maatschappij in elkaar zit.’ En vervolgens met
een volstrekt wereldvreemde oplossing aankomt voor een dagelijks probleem. Of wanneer een groep studenten bij het nadenken over duurzaam bouwen echt meent dat een halfondergrondse lemen hut, mits de wanden schimmelwerend behandeld zijn, de meeste perspectieven biedt.
De vrijheid van (ongedisciplineerd) denken, de oprechtheid van de formulering en de onhandigheid van presenteren vormen typische kenmerken van veel studentenpresentaties. Dat is vaak verrassend en zelden vervelend. Van de presentaties van de professionals moet vaak het omgekeerde gezegd worden: die zijn zelden verrassend en vaak vervelend. De gelikte routine waarmee de bestuurder de clichés debiteert is vlekkeloos en de prijs van het kostuum is vaak hoger dan de prijs die de spreker verdient. Bij presenter
en geldt de vijfde wet van Vervoorn: wie present is als presentator, presenteert zijn toehoorders het best.
Aat Vervoorn