Eindhovense pinda krijgt rode fietspaden en snelle busbanen

door Lisa Mattemaker

Dat er geknutseld is aan de Keizersgracht, de Emmasingel en de Vestdijk zal de meeste Eindhovenaren niet ontgaan zijn. Het beoogde resultaat is een drastische gedragsverandering van de bezoeker van de binnenstad. Ir. Cees Donkers, stedebouwkundige bij de dienst Stadsontwikkeling van de gemeente, doet uit de doeken wat aan de binnenring veranderd is en waarom men dat gedaan heeft. Vervoersplanoloog aan de TUE, drs.ing. Peter van de Waerden voorzag Cursor van commentaar en verdere toelichting.

De parel van elke stad is haar centrum en dit Eindhovense kleinood wenst men weer eens flink op te poetsen, hoewel het nu nog onder het stof bedolven is. De binnenstad moet nòg aantrekkelijker worden voor de bezoekers. ‘Nieuwe en opnieuw ingerichte pleinen, maar ook meer ruimte voor het openbaar vervoer, de voetganger en de fiets staan op stapel. Dit alles om de verblijfskwaliteit van de openbare ruimte in de binnenstad te verbeteren’, aldus Cees Donkers. Hij is met name betrokken bij de inrichting en vormgeving van de openbare ruimte.

Busbanen
Pinda’s zijn doorgaans niet de moeilijkste noten om te kraken, maar de verbouwing van de pindavormige binnenring (Emmasingel, Keizersgracht, Wal, Vestdijk) neemt nog zeker tot eind november in beslag. Het aantal voertuigen dat per etmaal gebruik maakt van de ring moet gereduceerd worden tot 17.000 stuks, het doorgaande verkeer van noord naar zuid moet voortaan over de randweg. Het profiel van de binnenring wordt namelijk afgestemd op bestemmingsverkeer. Concreet betekent dit een vrije busbaan, twee rijbanen voor auto’s met eenrichtingsverkeer en vrijliggende fietspaden. Door de vrije busbanen kan de bus goed doorrijden zonder te hoeven wachten op eventueel opgestopt verkeer. Op meerdere plaatsen langs de binnenring komen haltes om het centrum optimaal bereikbaar te maken met het openbaar vervoer. Parallel daaraan wordt het parkeren ook goed geregeld door de aanleg van nieuwe, openbare parkeergarages.
Van de Waerden: ‘Met het realiseren van een busbaan is het openbaar vervoer ook duidelijker aanwezig in de stad. Heel belangrijk in de keuze voor het openbaar vervoer is de wetenschap van het bestaan ervan.’ De busmaatschappijen kunnen nog veel aan hun dienstverlening verbeteren. Incidentele dienstregelingen zoals met carnaval, festivals als Dynamo Open Air en de komende Tour de France zijn prima voorbeelden, maar ook bij bijvoorbeeld thuiswedstrijden van PSV is er draagvlak voor extra busdiensten. Op de TUE wordt aan de faculteit Bouwkunde bij de sectie Planologie veel onderzoek gedaan naar de manier waarop men tot een bepaalde vervoerskeuze komt. ‘Het voor- en na-transport is vaak het bezwaar van openbaar vervoer. Om de vervoerstijd van de bus te verkorten kunnen de chauffeurs in Eindhoven tegenwoordig de stoplichten naar hun hand zetten. Als er een bus aankomt op een kruispunt springt zijn verkeerslicht als eerstvolgende op groen. Automobilisten die bekend zijn met bepaalde verkeerssituaties, snappen er dan ook niets meer van’, zegt een lachende Van der Waerden.

Doorstroomsnelheid
Het doorgaande verkeer dat tot nu toe moeiteloos vanaf de Kennedy-laan en de Montgomerylaan via de Fellenoord op de ring terecht kwam, zal nu via de randweg om het centrum heen geleid worden. Ook op de randweg zijn verkeers-maatregelen nodig om de door-stroomsnelheid van het verkeer te vergroten. Bij de Noord- Brabantlaan is hiervoor al een ongelijk-vloerse kruising uitgewerkt. Er zullen nog meer van dergelijke kruisingen volgen om de door-stroomsnelheid te bevorderen.
Eindhoven wordt ontsloten door een stelsel van rondwegen waarvan de binnenring de eerste is, de volgende rondweg bestaat uit de Dorgelolaan, Fellenoord, Mauritsstraat, Schaepmanlaan, Jorislaan en strandt op het kanaal. Donkers vertelt dat de gemeente deze tangent al jaren wil afmaken met een brug over het kanaal. Er zijn echter allerlei inspraakprocedures gaande, maar de onderhandelingen met de bewoners vlotten niet echt. De derde rondweg is de ringweg die wel weer volledig rond gaat en de vierde (‘de Ruit’) ligt buiten om Eindhoven, maar is in het oosten ook onvolledig.
De situatie op het 18 Septemberplein is omgegooid om tussen de binnenstad en de Piazza een verkeersvrij plein aan te leggen, waar alleen de fietser en nu nog tijdelijk de bus toegang hebben. Bij de Piazza zal uiteindelijk een inrichting gezocht worden, waarbij duidelijk is hoe de prioriteiten liggen.
Bij de herinrichting van het stationsgebied wordt de rol van de binnenring als schakel in de doorgaande verkeerstroom afgemaakt. Ten noorden van het stationsgebied, op de Fellenoord komt het verkeer namelijk op gelijk niveau te liggen als in de binnenstad, zodat de verbinding met de Kruisstraat ook wat duidelijker uit de verf komt. Net als de Heuvelgalerie is dit een grootschalig project, dat meerdere jaren zal beslaan en mede gebaseerd is op het masterplan van Teun Koolhaas voor het stationsdistrict.

Verkeerstechnisch verandert er een en ander aan de binnenstad, maar ook krijgt Eindhoven er een aangename openbare ruimte bij. De parkeergarage onder het Stadhuisplein is bijna voltooid. De herinrichting van het plein is de volgende stap. Het is niet de bedoeling dat het gaat bruisen van leven en activiteit, in de stad moet er ook ruimte zijn voor leegte en een plaats voor evenementen (mocht PSV nog ooit kampioen worden). Ook de Witte Dame zal haar deel bijdragen aan de sfeer in de binnenstad. Met het Lichtplein komt er een nieuwe stedelijke ruimte in Eindhoven. De algemene facelift beperkt zich niet tot het winkelgebied, ook de aanloopgebieden als ‘t Stra tumseind en de Grote en Kleine Berg hebben met een nieuwe aankleding een eigen identiteit gekregen. Het kleurgebruik van de bestrating is op elkaar afgestemd zodat er eenheid is met de binnenstad, maar ook nog wel een duidelijk onderscheid. Rood voert de boventoon, afgewisseld met grijs, wit en zwart. Het Wilhelminaplein gaat dan een overgang vormen tussen het kleinschalige gebied aan de Willemstraat (de Bergen) en de grootschalige woningbouw die aan de overkant moet komen (op het Emmasingel-complex). Binnenkort is Eindhoven ‘the place to be’.