Keuzegedrag scholieren: van uitstel komt geen afstel

door Matthé ten Wolde HOP
De forse stijging van het collegegeld en de scherpe norm van de prestatiebeurs is voor havo- en vwo-scholieren geen aanleiding om af te zien van een studie aan een hogeschool of universiteit. Ze stellen wel vaker hun keuze voor een studie uit, maar niet af. Dat blijkt uit een onderzoek dat twee instituten van de Universiteit van Amsterdam hebben uitgevoerd. Zij hebben ruim 2000 scholieren ondervraagd die zich in 1995 en dit jaar niet hebben ingeschreven voor een vervolgopleiding.
Vorig jaar daalde het aantal aanmeldingen aan de universiteiten met elf procent. De Tweede Kamer verlangde toen een nader onderzoek naar het keuzegedrag van scholieren. Het uitstel onder vwo’ers is de afgelopen vijf jaar gestegen van bijna vier procent in 1991 naar tien procent dit jaar. Bijna 89 procent van de vwo’ers die dit jaar eindexamen hebben gedaan, wil direct doorstromen naar het hoger onderwijs. Van de vwo’ers die niet direct verder willen studeren, zegt het overgrote deel wel op korte termijn alsnog aan een studie te willen beginnen. Nog geen twee procent zegt helemaal af te zien van een vervolgopleiding.
Van de havo-eindexamenscholieren van 1996 wil 69 procent direct door naar het hbo; vijf jaar eerder was dat slechts 49 procent. Volgens de onderzoekers kan de stijgende belangstelling van havisten voor het hbo worden verklaard uit de actievere werving van hogescholen. De overige havisten denken er over om eerst naar het vwo of het mbo te gaan. Drie procent wil niet verder studeren. Leerlingen in het mbo worden wel afgeschrikt door de hoge kosten van een vervolgstudie in het hoger onderwijs en de eisen die de prestatiebeurs aan hen stelt. Zij twijfelen vaker aan hun capaciteiten en besluiten eerder, zeker als hun ouders geen hogere opleiding hebben, na hun mbo-diploma te stoppen met studeren. Minister Ritzen zei in een reactie op het onderzoek geen aanleiding te zien om de studiefinanciering of het collegegeld aan te passen. Hij had de Tweede Kamer vorig jaar toegezegd daartoe bereid te zijn, als mocht blijken dat scholieren vanwege deze factoren huiverig zijn geworden om verder te studeren.