Don Norman van Apple:

‘Symmetrical publishing’ is de kracht van Internet

door Fred Gaasendam

Op woensdag 13 november zal Donald Norman, vice-president van de Advanced Technology Group van Apple Computer, tijdens het TUE-lustrumcongres De Telematica Revolutie de openingslezing verzorgen. Cursor interviewde hem tijdens zijn reizen over de wereld, want met Internet ben je overal bereikbaar. De Macintosh computer zorgde ooit voor ‘desktop publishing’. Met Internet zijn we volgens Norman toe aan ‘symmetrical publishing’.

Apple, de maker van de Macintosh computer, heeft het de laatste jaren niet echt makkelijk. Net als andere computerfirma’s heeft het bedrijf uit Cupertino te lijden van de sterke fluctuaties op de computermarkt. De malaise leidde tot wisselingen in de top en reorganisaties. De huidige directeur van Apple, Gilbert Amelio, presenteerde in het voorjaar een geheel nieuwe organisatie, waardoor Apple weer in goede vorm zou moeten zijn.
Binnen de organisatie van Apple bestaat er een groep, genaamd de Advanced Technology Group (ATG), die bestaat uit zogeheten ‘Apple Fellows’. Volgens Macweek, een weekblad dat de verrichtingen van Apple op de voet volgt, zijn de Apple Fellows redelijk vrij in hun doen en laten. Ze zijn aangenomen op grond van hun niet geringe verrichtingen op hun werkgebieden. Zij moeten Apple nieuwe, grensverleggende technologieën bieden. Donald Norman, professor emeritus aan de universiteit van Californië, is vice-president van ATG. Zijn lijfspreuk, en die van de Apple Fellows, luidt: ‘We live the future, the better to invent it.’

Drukkerswereld
In Macweek stelde Norman vorig jaar dat een nieuw paradigma als de Macintosh maar eens in de tien jaar plaatsvindt, en dus: ‘It’s time for the next one, and we’re going to give it to you.’
Inmiddels is het inderdaad tien jaar geleden dat de Macintosh zijn intrede deed. De Macintosh bracht vooral een revolutie teweeg in de drukkerswereld, doordat het met een Macintosh en een Linotronic (fotozetapparatuur waarmee films voor de drukpers gemaakt worden) mogelijk werd om op een goedkope manier een tijdschrift of krant te vervaardigen. ‘Desktop publishing’ heette dat. Tien jaar geleden was zoiets met een pc, gebaseerd op een Intel-processor, onmogelijk. De drukkerswereld stapte en masse over op de door de Mac gebruikte paginabeschrijvingstaal Postscript van de firma Adobe, en tot op de dag van vandaag is Apple praktisch alleenheerser in dit marktsegment. Maar de Macintosh maakte ook furore door een gebruiksvriendelijke grafische interface.
Concurrent Microsoft begon al snel zelf met een grafische interface, MS Windows, dat met veel vallen en opstaan en vooral veel onvriendelijke botsingen met Apple (die Microsoft menig proces aandeed omdat het Apple Operating System naar het idee van Apple werd gekopieerd) nu tot dezelfde hoogte lijkt gestegen als het systeem van Apple.

Netwerkcomputer
Wie ervaring heeft met beide systemen, zal tot de conclusie komen dat het niet veel meer uitmaakt of je nu met een Apple werkt of met een pc. Alleen wanneer je in een Apple-omgeving of een pc-omgeving werkt, kunnen er problemen optreden, omdat vooral conversies van een Macintosh naar een pc moeizaam verlopen. Andersom treden er minder problemen op. Apple heeft er in de loop van de jaren voor gezorgd dat de veel kleinere markt voor Apple-computers compatibel is met de veel grotere pc-markt. Het is zelfs mogelijk om via het programma SoftPC Windows-applicaties te gebruiken. Macintosh-diehards worden niet moe te roepen dat die programma’s beter draaien op een Mac dan op een pc.
Inmiddels is er ruimte geschapen voor een nieuw paradigma, zoals Norman het noemt. Die ruimte komt tot stand door Internet. Sun Microsystems is een firma die groot is in het derde computerplatform dat de wereld rijk is, naast het systeem van Mac en het inmiddels redelijk volwassen geworden MS-DOS/Windows, namelijk UNIX. Dit besturingssysteem is zeker qua netwerkfaciliteiten superieur aan de andere twee, alhoewel ook op dit gebied de afstanden kleiner lijken te worden. Sun wil een netwerkcomputer maken, de nc, die een eind moet maken aan de redundantie bij de huidige pc en Macintosh. ‘Te veel dingen die je niet kunt gebruiken en waarvoor je wel betaalt’, aldus kort samengevat de opvatting van Sun. Als Internet de trend voor de toekomst wordt, heeft de gewone burger alleen maar een netwerkcomputer nodig, met het operating systeem Java (van Sun uiteraard) en een goedkope MicroSPARC-chip (uiteraard ook van Sun).
Hoe denkt Donald Norman over deze frontale aanval op niet alleen de erfvijand Microsoft (en chipbakker Intel), maar ook op Apple?
Over het nut van Internet zelf is Norman overtuigd. Echter: ‘Je moet een beetje voorzichtig zijn met het denken wat Internet precies is. Wat mij betreft is het een infrastructuur die snelle en symmetrische communicatie mogelijk maakt tussen mensen over de hele wereld. Dan gaat het niet alleen om e-mail, of bulletin boards, of online services of het world wide web. Het gaat om al die dingen, maar het gemeenschappelijke thema is het gemak van symmetrische interconnectie. Daarmee bedoel ik: iedereen is zowel lezer-kijker als publicist.
Naar mijn idee is dit een heel belangrijke ontwikkeling in computer- en communicatietechnologie, een ontwikkeling die tot de belangrijkste behoort van alle technologische vooruitgangen. Het Internet zal vele gezichten krijgen, omdat het verschillende verschijningsvormen heeft voor verschillende publieksgroepen. Het is natuurlijk een hype, maar laat dat niet het werkelijke potentieel verbergen. Want, zoals ik al zei, we hebben voor het eerst ‘symmetrical publishing’, dat heeft een grote impact. Kijk naar de grote variatie van persoonlijke webpagina’s, kijk naar de ‘chatrooms’ en de nieuwsbrieven. Dit verschijnsel is echt èn belangrijk.’
Met betrekking tot de netwerkcomputer blijkt hij Sun deels gelijk te geven: ‘Eigenlijk zijn we aan het einde gekomen van de tweede generatie pc’s. De machines van vandaag zijn te groot, te complex, te duur. Ze zijn te moeilijk om te gebruiken. We hebben een andere benadering nodig. Ik denk dat we terechtkomen bij een veelheid aan oplossingen, -geen enkelvoudige aanpak. De netwerkcomputer is één mogelijkheid, maar omdat die eigenlijk is gebaseerd op hetzelfde model als de pc, denk ik dat het niet de majeure trend voor de toekomst wordt, alhoewel het wel belangrijk zal zijn voor het bedrijfsleven.’
Over de verrichtingen van Apple in dit verband voor de nabije toekomst, iets waarover Norman gezien zijn functie van alles moet afweten, blijft hij vaag. Maar hij houdt de spanning erin: ‘Wat Apple voor nieuwe dingen ontwikkelt? A lot. But you will have to wait and see for yourself.’


Wie is Donald Norman?

Professor Donald A. Norman is vice-president van de Apple Advanced Technology Group (ATG) van Apple Computer. In zijn vorige functie was hij professor bij het Department of Cognitive Science aan de universiteit van Californië in San Diego. Bij deze universiteit heeft hij 27 jaar gewerkt. Norman heeft gestudeerd aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT) en de universiteit van Pennsylvanië. Na zijn emeritaat in 1993 werd hij Apple Fellow bij Apple Computer. In juli 1995 volgde zijn benoeming als vice-president van ATG. Donald Norman is een expert op het gebied van de ‘menselijke’ kant van technologie, met enige nadruk op de interactie tussen techniek en maatschappij.
Zijn lijst van publicaties en lidmaatschappen aan nationale en universitaire commissies is lang. Hij heeft vele boeken geschreven, waaronder Models of human memory (1970), Perspectives of cognitive science (1981), Learning and memory (1982), The psychology of everyday things (1988), Things that make us smart (1993) en Defending human attributes in the age of the machine (1994). Zijn boeken zijn vele malen vertaald, onder andere in het Frans, Duits, Italiaans, Japans, Spaans, Chinees en ook Nederlands. Hij is vele malen geïnterviewd voor radio, tv en tijdschriften.
Aanstaande woensdag is hij één van de sprekers op het congres ‘De Telematica Revolutie’ dat in het auditorium gehouden wordt.