Ritzen krijgt steun voor snoeien wachtgeld
door Matthé ten Wolde HOP
De Tweede Kamer is het met minister Ritzen eens dat een ingreep in de hoogte van wachtgelduitkeringen onvermijdelijk is. Bestaande uitkeringen moet hij met rust laten. Dit bleek vorige week tijdens een debat met de Kamer over De jaren tellen. In dit rapport concluderen vijf onderzoeksbureaus dat de kosten van het wachtgeld de komende jaren 400 miljoen gulden hoger zullen uitvallen dan verwacht, vanwege de sterke vergrijzing van het onderwijspersoneel. Momenteel is het departement jaarlijks 1,2 miljard gulden kwijt aan wachtgeld. In een reactie op deze tegenvaller kondigde minister Ritzen aan de uitkering voor werkloze docenten meer op het niveau van de WW te willen brengen. Hij liet zelfs een proefballon op om met terugwerkende kracht ook bestaande uitkeringen te verlagen. Ritzen wil daarover binnenkort overleggen met de vakbonden, de universiteiten en de hogescholen. Tijdens het debat met het parlement hoorde de bewindsman echter in niet mis te verstane woorden dat hij de huidige wachtgelders buiten schot moet laten. ‘De overheid moet betrouwbaar zijn. Afspraken kunnen niet zomaar worden veranderd’, zei PvdA-kamerlid Liemburg. Verworven rechten moeten gerespecteerd worden, vinden ook CDA, D66 en Groen Links.
Het CDA-kamerlid Van der Hoeven noemde het ‘wrang’ dat de minister wil bezuinigen op de uitkeringen van oudere docenten. ‘U moet niet vergeten dat deze mensen juist wachtgelder zijn geworden omdat uw departement al jarenlang voorstander is van schaalvergroting’, zei Van der Hoeven. In het hbo zijn de gevolgen daarvan het scherpst zichtbaar: deze onderwijssector kent het hoogste aantal wachtgelders. Ruim de helft daarvan is ouder dan vijftig, 40 procent is zelfs ouder dan 57,5 jaar. Ritzen mag van de Kamer wèl met een plan komen voor een ingreep in de uitkering van nieuwe wachtgelders. Maar hoe dat precies moet, weet de bewindsman nog niet. Nu is een vijftig-plusser die zich vrijwillig laat afvloeien, financieel beter af dan zijn leeftijdsgenoot, die in een seniorenregeling een paar uur per week korter werkt. ‘Ik hoop dat in de onderhandelingen ruimte zal bestaan om dat te veranderen’, aldus Ritzen.
Vergrijzing
Over andere oplossingen voor het wachtgeldprobleem blijven de minister en de Tweede Kamer van mening verschillen. Ritzen voelt niets voor het voorstel van de fracties om oudere wachtgelders te ontheffen van hun sollicitatieplicht. Zij zouden immers toch geen kans hebben op de arbeidsmarkt. ‘Daarmee schrijf je die categorie mensen definitief af’, vindt Ritzen. Het idee om hogescholen en universiteiten niet langer te verplichten wachtgelders met voorrang te benoemen in een nieuwe vacature, wees Ritzen eveneens van de hand. Hij bestreed de analyse, dat jonge docenten door deze zogeheten herbezettingsmaatregel nauwelijks een substantiële baan meer kunnen veroveren. Vergrijzing van het docentenkorps is het gevolg - en daarmee ook de kans op nieuwe wachtgelders, voorspelde de Kamer.
Het is allemaal ‘vreselijk ingewikkeld’, verzuchtte minister Ritzen. Hij vroeg van de Tweede Kamer tot april 1997 de tijd om samen met de vakorganisaties en de onderwijssectoren ‘breed gedragen’ maatregelen uit te werken. Ritzen suggereerde bovendien dat hij in het voorjaar extra geld van het kabinet krijgt om het gat van 400 miljoen voor een deel te dichten.