‘Secrets and lies’; ingetogen film over familieperikelen
door Gerard Verhoogt
‘Gebruik je de pil? Gebruikt je vriend een condoom? Ik heb op zolder nog een pessarium liggen, als je er wat talkpoeder op doet ...’. Eer de opdringerige Cynthia haar zin af kan maken is dochter Roxanne kwaad weggelopen om met haar vriend in bed te duiken. Roxanne was een ‘ongelukje’, waarbij de vader ‘m gesmeerd is. Cynthia krijgt echter een veel groter probleem als een andere dochter zich meldt: Hortense, een kind dat Cynthia kreeg toen ze 15 was en die bij adoptieouders opgroeide. Ze heeft haar bestaan altijd verzwegen omdat Hortense zwart is. Op het Filmfestival van Cannes kreeg de Engelse filmregisseur Mike Leigh zijn tweede Gouden Palm voor deze ‘Secrets and lies’ na zijn sublieme ‘Naked’ (1993).
Cynthia heeft het bepaald niet getroffen in het leven. Ze werkt in de fabriek, rookt als een ketter, zit ‘s middags al aan het bier en de mannen laten haar links liggen. Ook haar broer Maurice bemoeit zich niet meer met haar op aandringen van diens ‘verwaande’ vrouw en haar financiën zijn ook niet best. Maurice, type goedige dikzak, is maatschappelijk meer geslaagd. Zijn fotowinkel loopt goed, zijn huwelijk een stuk minder. Dochter Roxanne ontvlucht haar moeder door de kroeg of het bed in te duiken. Na de dood van haar adoptie-moeder zoekt Hortense naar haar biologische moeder. Nadat ze gecontroleerd heeft of de blanke Cynthia wel degelijk haar echte moeder is, besluit ze schoorvoetend contact op te nemen. Cynthia wil eerst niets van haar weten, maar ze spreken uiteindelijk af op het station. Waar ze vervolgens minutenlang naast elkaar staan voor Hortense Cynthia aanspreekt. Na een prachtige scène in een café, waarin de mimiek alles vertelt, lijkt een weerzien uitgesloten. Tot Cynthia opbelt en het ijs breekt. Eindelijk heeft iemand een beetje respect voor haar en Cynthia knapt daar zienderogen van op. Ze wordt zelfbewuster, het huilerige verdwijnt en ze doet iets aan haar slonzige uiterlijk. Maar dan beginnen de problemen pas echt, want met een zwarte zus hoeft ze bij Roxanne niet aan te komen. Alles komt bij elkaar als Maurice een verjaardagsfeest geeft voor Roxanne. Cynthia nodigt Hortense uit als een vriendin van werk. Wat er gebeurt als er veel drank vloeit en iedereen eigenlijk iets anders wil zeggen dan alle beleefdheden, laat zich raden.
Teddybeer
‘Secrets and lies’ is een totaal andere film dan ‘Naked’. Die was nihilistisch en sarcastisch tot op het bot, maar filmisch schitterend en dynamischer. Met ‘Secrets’ keert Leigh terug naar het drama van de gewone man in de arbeidersbuurt. Klein leed vergeleken met het de wereldproblemen, voor de betrokkenen van het grootste belang. Actrice Brenda Blethyn ìs de hysterische en onzekere zielepiet Cynthia op wie je nooit echt kwaad kunt worden en die elke zin met ‘sweetie’ afsluit. Maurice (Timothy Spall) is de bruine teddybeer zelf, Roxanne is de onhandelbare en ordinaire straatveegster die per zin niet meer dan vijf woorden gebruikt en Hortense de beschaafde hoger geschoolde.
Het camarawerk is sober en mooi en Leigh houdt alle touwtjes in het verhaal goed in handen. Ook zonder script, want de hele film kwam tot stand na maanden van (zware) repetities, waarna alle scènes werden gedraaid. En langzaam kruipen de verschillende werelden uit het begin van de film langzaam en organisch in elkaar. Het einde is misschien te nadrukkelijk louterend, maar tegelijk heel alledaags normaal. Want ‘Secrets and lies’ doen meer pijn dan elkaar gewoon te vertellen wat iemand beweegt.
Te zien in Parisien.
Actrice Brenda Blethyn als Cynthia in ‘Secrets and lies’ van Gouden Palmwinnaar regisseur Mike Leigh.
Vooroordelen in de multiculturele samenleving
door Huibert Spoorenberg
Vanavond treedt in Plaza Futura Turkish Delight op met het cabaretprogramma ‘Vooroordelen’. Wat voor dit Haarlemse duo begon als hobby is nu professionele vormen aan beginnen te nemen. Twee vriendinnen met één passie: optreden.
‘We hadden schoon genoeg van alle irritante opmerkingen die in het café tegen ons werden gemaakt’, vertelt Nylgun Yerli (27). ‘Zo van: Jij komt zeker uit Italië? Goh zeg, uit Turkije? Dat zou je niet zeggen!’, en: ‘Ben je al uitgehuwelijkt dan?’ Om deze reden besloten Yerli en haar vriendin Inci Pamuk (27) vier jaar geleden om daar iets aan te gaan doen. Ze zaten destijds bij een toneelgroep en besloten een act te schrijven. ‘Op dat moment hebben we ook de naam Turkish Delight verzonnen’, herinnert Yerli zich. ‘En toen werden we op een gegeven ogenblik ook gevraagd om een aantal sketches te maken over allochtone vrouwen op de arbeidsmarkt. Sindsdien heeft het zich rond gesproken en zijn we eigenlijk zuiver door middel van free publicity bekend geraakt’.
Yerli woont sinds haar tiende in Nederland en ging na de middelbare school naar de HEAO. ‘Aanvankelijk was het optreden iets wat ik naast mijn studie deed’, vertelt Yerli, ‘nu is mijn studie een hobby geworden. Het is moeilijk om twee heren te dienen; je studie vergt veel tijd en optreden ook. Om iets goed te doen moet je er eigenlijk honderd procent voor gaan en op een bepaald moment maak je een keuze. Ik heb nu voor de wereld van het optreden gekozen en werk nu bijvoorbeeld ook voor de VPRO-radio. Inci daarentegen houdt haar rechtenstudie nog steeds vol en probeert uit alle macht haar tentamentjes te halen.’
Geen van beide dames volgde een speciale opleiding op het gebied van toneel. Wel deden ze enkele cursussen en workshops op dat gebied. Het programma ‘Vooroordelen’ dat ze momenteel spelen, gaat over de vooroordelen die bestaan in de hedendaagse multiculturele samenleving. In een groot aantal situatieschetsen probeert het duo de draak te steken met alle prototypen die er op dat gebied bestaan. ‘Volgend jaar komen we trouwens weer met een nieuw programma’, vertelt Yerli tenslotte. ‘Nog een keer vooroordelen gaat dat heten.’ Blijkbaar is er stof genoeg.
Donderdag 12 december, om 20.30 uur in Plaza Futura.
De toegang bedraagt fl. 5,-.