Hoogleraar Ben Vermeulen van de Vrije Universiteit had een voorstel voor een promotieplaats ingediend bij NWO. Dat voorstel werd afgewezen. Het was weliswaar ‘zeer goed’ en ‘subsidiabel’, maar toch van lagere kwaliteit dan andere voorstellen, vond de beoordelingscommissie.

NWO wilde echter niet laten zien waarop dit oordeel gebaseerd was. Vermeulen kreeg geen inzage in de onderzoeksvoorstellen van andere indieners. Ook mocht hij niet lezen welke kritiek geraadpleegde deskundigen (‘referenten’) op de andere onderzoeksvoorstellen uitten en wat het weerwoord van de indieners was geweest.

De rechter vond het begrijpelijk dat NWO de andere onderzoeksvoorstellen niet wilde laten zien, omdat de ideeën van anderen dan in de buitenwereld terecht zouden kunnen komen. Maar verder veegde de rechtbank de vloer aan met de argumenten van NWO. Vermeulen mocht de rapporten van referenten alsnog inzien, evenals de weerwoorden.

Ondanks deze uitspraak van de rechter is NWO niet van plan haar beleid te veranderen. Ook in de toekomst mogen wetenschappers de referentenrapporten en weerwoorden van andere indieners niet inzien. De oplossing van NWO is een juridisch trucje: zij gaat in haar afwijzingen niet meer expliciet zeggen dat de onderzoeksvoorstellen onderling vergeleken worden. In de woorden van NWO zelf: “We hebben besloten de argumentatie bij afwijzing in de toekomst voor zich te laten spreken en dus niet vergelijkenderwijs te doen zijn. Dan is de inhoud van de referentenrapporten van andere aanvragers dus niet opportuun voor de afgewezene.” (HOP)/.