NWO kent de NWO-Spinozapremie toe aan Nederlandse onderzoekers die zowel nationaal als internationaal tot de absolute top van de wetenschap behoren. De wetenschappers ontvangen de prestigieuze premie voor hun voortreffelijk, baanbrekend en inspirerend onderzoek. De laureaten zijn internationaal vermaard en weten jonge onderzoekers te inspireren.

Prof.dr. Heino Falcke (1966, Keulen) is hoogleraar radioastronomie en astrodeeltjesfysica aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij doet baanbrekend onderzoek naar een van de meest mysterieuze verschijnselen van het heelal: zwarte gaten. Heino Falcke werkt aan de grens van zijn vakgebied en daarmee tevens aan de grenzen van het heelal. Falcke is een veelzijdig onderzoeker. Hij is een toonaangevend theoreticus en doet experimenteel onderzoek op het gebied van de astrodeeltjesfysica en astrofysica. Dit is een unieke combinatie. Daarnaast houdt hij zich bezig met het ontwikkelen van onderzoekinstrumenten.

In 2004 slaagde zijn groep erin om metingen te doen vlakbij de rand van het extreem zware zwarte gat in het centrum van ons melkwegstelsel. Vier jaar eerder voorspelde hij al dat dit mogelijk zou zijn. In de komende jaren hoopt hij met dezelfde meetmethode de randen van dat zwarte gat in beeld te brengen.

Falcke is een van de initiatiefnemers van LOFAR, een revolutionaire radiotelescoop die bestaat uit honderden kleine antennes, die – samengevoegd – hun meetbereik enorm uitbreiden. Falcke speelt tevens een sleutelrol in de ontwikkeling van SKA (Square Kilometre Array), een vierkante kilometer vol met telescopen die moet gaan verrijzen op het zuidelijk halfrond. De radioastronoom bestudeert de door planeten, sterren en melkwegstelsels uitgezonden straling. De architectuur van objecten in het heelal kan op die manier zichtbaar worden gemaakt.

Heino Falcke studeerde natuurkunde aan de universiteiten van Keulen en Bonn. Hij studeerde in 1992 af. In 1994 promoveerde hij summa cum laude aan de universiteit van Bonn. Na diverse wetenschappelijke functies in Bonn, de University of Maryland en de University of Arizona, verwierf hij in 2000 in Bonn zijn ‘Habilitation’. In 2003 werd hij benoemd tot bijzonder hoogleraar radioastronomie en astrodeeltjesfysica aan de Radboud Universiteit Nijmegen en trad hij in dienst bij ASTRON Netherlands Institute for Radio Astronomy, de initiatiefnemer van het LOFAR-project. Sinds 2000 is hij ook verbonden aan het Max-Planck-Instituut voor Radioastronomie in Bonn. In 2007 benoemde de Radboud Universiteit Nijmegen hem tot hoogleraar.

Prof.dr. Patti Valkenburg (1958) is hoogleraar Jeugd en Media aan de Universiteit van Amsterdam. Zij doet grensverleggend onderzoek naar jongeren en de media. Valkenburg heeft een uniek interdisciplinair vakgebied ontwikkeld op de grenzen van de pedagogiek, psychologie en communicatiewetenschap. Valkenburg is de meest productieve en een van de meest geciteerde communicatiewetenschappers in Europa.

Patti Valkenburg richt zich in haar onderzoek op de jeugd. Zij bestudeert onder andere de gevolgen van internetgebruik op het sociale leven van kinderen en tieners. Ook onderzoekt ze hoe mediagebruik, genetische aanleg, gezin en vrienden de ontwikkeling van cognitieve vaardigheden, ADHD en agressie beïnvloeden. Ook maatschappelijk is Valkenburg actief. Ze stond aan de wieg van de ‘Kijkwijzer’ en schreef meerdere boeken over jeugd en media, waaronder Vierkante Ogen en Beeldschermkinderen.

Valkenburg begon pas op haar dertigste met een academische studie (pedagogiek) aan de Universiteit Leiden, waar zij binnen twee jaar cum laude afstudeerde. In 1995 promoveerde ze – eveneens cum laude – aan de Universiteit Leiden. Sinds 1995 is Valkenburg verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Die universiteit benoemde haar in 1998 tot hoogleraar Jeugd en Media. In de twaalf jaar daarna heeft Valkenburg haar onderzoeksgroep uitgebreid van 1 (zijzelf) tot 22 onderzoekers uitsluitend met extern verworven geld. Haar onderzoekscentrum CCAM--Center of Research on Children, Adolescents, and the media is wereldwijd het grootste in zijn soort. In 2011 benoemde de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam Patti Valkenburg vanwege haar uitzonderlijke onderzoekskwaliteiten tot faculteitshoogleraar.

Prof.dr. Erik Verlinde (1962) is theoretisch natuurkundige aan de Universiteit van Amsterdam. Hij onderzoekt de bouwstenen van het heelal. Hij is een internationaal gevierd expert in de snaartheorie, een theorie die de zwaartekracht en de kwantummechanica samenvoegt. De referenten typeren Verlinde als creatief, vindingrijk en ambitieus.

Verlinde heeft een viertal grote doorbraken op zijn naam staan. Als jonge promovendus behaalde Verlinde wereldfaam met zijn Verlinde-formule. Deze formule wordt inmiddels veel gebruikt door natuurkundigen en wiskundigen. Samen met zijn tweelingbroer Herman, met Edward Witten en met Robbert Dijkgraaf stelde Verlinde de Witten-Dijkgraaf-Verlinde-Verlinde-vergelijkingen op. Snaartheoretici gebruiken deze vergelijkingen bij hun berekeningen. In 2000 ontwikkelde Verlinde de Cardy-Verlinde-formule en onlangs baarde Verlinde opzien met zijn theorie om de zwaartekracht te verklaren. Verlinde stelt dat zwaartekracht geen fundamentele kracht is, maar samengesteld is uit andere krachten. Als de zwaartekrachtstheorie van Verlinde klopt, heeft dat grote gevolgen voor ons denken over het universum en zijn ontstaansgeschiedenis.

Erik Verlinde studeerde natuurkunde aan de Universiteit Utrecht. Hij deed zijn promotieonderzoek in de Utrechtse groep van Bernard de Wit en Nobelprijswinnaar Gerard ‘t Hooft. Na zijn promotie in 1988 vertrok Verlinde voor enkele jaren naar Princeton, het meest vooraanstaande instituut in zijn vakgebied. In 1993 trad. Verlinde toe tot de permanente staf van CERN. De Universiteit Utrecht benoemde Verlinde in 1996 tot hoogleraar natuurkunde. In 1999 volgde een hoogleraarsbenoeming aan de Princeton University. In 2003 werd Verlinde hoogleraar natuurkunde aan de Universiteit van Amsterdam. (NWO)