Het programma ‘Barrières in het brein’ draait om het verplaatsingsgedrag van receptoreiwitten. Deze moleculen regelen het contact tussen zenuwcellen in de hersenen, en spelen zo een cruciale rol bij leren en het geheugen. Dr. Kees Storm (Theory of Polymers and Soft Matter, Technische Natuurkunde, en Institute for Complex Molecular Systems) kan uit het programmabudget een promovendus aannemen die zowel diffusie als actief transport van deze receptoreiwitten mag gaan modelleren.

Storm: “De synapsen waar deze eiwitten zich verzamelen zitten vol met dendritische spines: een soort kleine paddenstoeltjes met een nauwe hals die er voor zorgt dat de receptoreiwitten niet zo snel weglekken.” Hierdoor kunnen voor geheugenfuncties cruciale concentratieverschillen langer blijven bestaan. Men vermoedt dat de smalle hals wel een barrière vormt tegen het via diffusie weglekken van receptoreiwitten, maar dat de nauwe doorgang actief transport in omgekeerde richting niet hindert. “De receptoreiwitten worden getransporteerd in blaasjes die nauwelijks door de hals passen. Doordat zowel de hals als de blaasjes vervormbaar zijn, is blijkbaar toch transport mogelijk. Wij gaan achterhalen hoe die balans tussen diffusie en actief transport precies werkt.” Storm gaat hierbij samenwerken met experimentele groepen uit Amsterdam (VU), Utrecht en Leiden.

Het tweede FOM-programma waarin de TU/e meedoet, gaat over de manipulatie van licht. In de groep van prof.dr.ir. Gerrit Kroesen, Elementary Processes in Gas Discharges (EPG), wordt een promovendus aangesteld die met nieuwe optische technieken licht zal proberen te sturen. Kroesen noemt als voorbeeld het corrigeren van leds die niet naar alle richtingen dezelfde kleur uitstralen. EPG werkt hierbij samen met Philips via dr.ir. Teus Tukker, die als deeltijd-UHD in de groep werkzaam is. (TJ)