Energiezuinige lampen zorgen er in kantoorgebouwen voor dat de zekeringautomaten soms uitschakelen. Als er veel lampen tegelijk worden aangezet, bestaat de kans op een te hoge piekbelasting, waardoor deze automaten de stroom uitschakelen. Gloeilampen hadden dit probleem niet, en tl-buizen in mindere mate, doordat bij deze lampen het stroomverbruik geen hoge piekwaarden bereikt.

Bij de groep van Sjef Cobben kwamen veel meldingen binnen van uitschakelende automaten in grote nieuwe kantoorgebouwen die zijn voorzien van led-verlichting. Automaten zijn de moderne vervangers van de ouderwetse zekeringen (‘stoppen’). Het probleem leek willekeurig plaats te vinden – dan weer eens wel, dan weer eens niet. Cobben en zijn team hebben in hun lab de oorzaak hiervan ontdekt. Bij wisselstroom loopt de spanning continu zeer snel op en af, zo’n vijftig keer per seconde. Als de led-lampen vlakbij of op de piek worden aangezet, kan de inschakelstroom te groot zijn, waardoor de automaat de stroom onderbreekt. Wanneer de lampen rond het nulpunt van de spanningscurve worden ingeschakeld, gaan de lampen zonder probleem aan.

De onderzoekers bekeken verschillende soorten energiezuinige lampen, waaronder verschillende led-lampen en gasontladingslampen. Bij sommige lampen deed het probleem zich al voor bij een handvol lampen, bij andere lampen pas bij enkele tientallen. Vanwege deze aantallen zal het probleem zich in woningen slechts zeer zelden voordoen, vertelt Cobben.

Volgens de hoogleraar zijn er meerdere oplossingen. De eenvoudigste is minder lampen op een groep aansluiten. Een andere oplossing is het maken van een schakelaar die pas inschakelt op het juiste moment van de spanningscurve. De onderzoekers hebben een prototype van zo’n schakelaar gebouwd en getest. Ook de klassieke ‘stoppen’ zijn een oplossing, doordat de piek te kort duurt om de smeltpatroon te laten smelten. Maar de onderzoekers verwachten niet dat de ouderwetse stop terugkeert in moderne kantoorgebouwen. (IJ/TJ)