Laat wetenschappers allemaal een onderzoeksvoorstel indienen en geef het geld aan de allerbeste. Dat is in een notendop het idee achter het talentenprogramma van onderzoeksfinancier NWO. Zo succesvol is deze aanpak, dat die in Europa navolging kreeg: vijf jaar geleden opende de Europese onderzoeksraad ERC zijn deuren.

Voormalig OCW-minister Plasterk (PvdA) mijmerde wel eens dat deze raad op termijn de taken van NWO zou kunnen overnemen. Waarom zou je zulk onderzoeksgeld niet op Europees niveau verdelen? Het gaat erom dat de allerbeste wetenschappers hun onderzoek uitvoeren. Waar ze wonen en aan welke universiteit ze werken, is van ondergeschikt belang.

Maar dat is toekomstmuziek. “Van een verschuiving van deze activiteiten naar Europees niveau kan wat het kabinet betreft pas sprake zijn als alle lidstaten gezamenlijk in dit systeem meedoen, inclusief een vergelijkbare financiële bijdrage”, aldus minister Verhagen in antwoord op schriftelijke vragen van de Tweede Kamer.

Vooral lidstaten die wetenschappelijk weinig presteren, zullen zich hiertegen verzetten. Zij zien immers weinig terug van hun bijdrage. Nederland wil aan zulke sentimenten niet tegemoetkomen en blijft volhouden dat wetenschappelijke kwaliteit het enige criterium mag zijn.

Toch wil Verhagen best “meedenken” over manieren om zulke landen bij de onderzoeksraad te betrekken, schrijft hij. Misschien moet er meer ruimte komen voor kleinschalige projecten. Of wellicht zijn “meer gebalanceerde evaluatiecomités” denkbaar, die de kwaliteit van onderzoeksvoorstellen uit zwakkere wetenschapslanden sneller herkennen. (HOP)