Martin Nowak gaf de lezing in het kader van de door het Instituut voor Complexe Moleculaire Systemen georganiseerde lezingenserie ‘Aan de Dommel’. De Oostenrijkse hoogleraar, die aan Harvard een onderzoeksprogramma over evolutionaire dynamica leidt, is een autoriteit op het gebied van de wiskunde van evolutionaire processen – een complex en veelomvattend vakgebied, getuige zijn werk aan over zulke uiteenlopende onderwerpen als taalontwikkeling, speltheorie en het verloop van ziektes als kanker en aids. Hij publiceerde tientallen artikelen in topbladen als Nature en Science.

Na een korte inleiding behandelde Nowak de vijf mechanismen waarmee samenwerking een rol kan spelen bij evolutie. Hoewel egoïstisch handelen voor het individu op korte termijn vaak voordelig is, blijkt samenwerken voor de groep en op langere termijn gunstig, aldus Nowak. Als je iemand slechts eenmaal ontmoet, loont het om hem te bedriegen. Maar als je weet dat je iemand later nog tegenkomt, is misleiding niet de beste strategie en kun je beter samenwerken. Voor de groep is samenwerken evolutionair dus gunstig.

De ontwikkeling van taal geeft de mens meer mogelijkheden om samen te werken en biedt daarmee evolutionaire voordelen. Reputaties zijn daarbij volgens Nowak heel belangrijk: op basis van iemands reputatie kun je besluiten dat je hem iets gunt, of dat hij een betrouwbare partner zal zijn. Taal geeft ons de mogelijkheid om over anderen te roddelen en zo reputaties vorm te geven. Evolutionair gezien is roddelen volgens Nowak daarom misschien wel de belangrijkste functie van taal.

De lezing werd, vooral gezien het grote aantal vragen na afloop, met interesse ontvangen. De Filmzaal was met ruim honderd toehoorders volledig gevuld. (TJ)