Het idee voor het afstudeeronderwerp van Wouter Schilpzand, student Techniek en innovatiebeleid, ontstond tijdens zijn stage in Tokio. ,,In Japan kun je al betalen met je mobieltje.” Dankzij een extra chip verandert je mobiele telefoon in een eWallet, een digitale portemonnee.

Schilpzand besloot voor zijn afstuderen verkennend onderzoek te doen naar de eWallet in Nederland. ,,Er loopt hier een aantal tests, waaronder een proefproject met onder ander RaboMobiel in een supermarkt.

Een ander groot project is Payter, waarbij mensen in de koopgoot van Rotterdam met hun mobiel kunnen betalen.” De technologie werkt met Near Field Communication, een slimmer broertje van de RFID-chip. In de pilots draait het nog alleen om betalen en Payterpunten sparen, maar de technologie is breder inzetbaar. ,,Denk aan digitale kaartjes voor de bioscoop of om het opvragen van productinformatie.” Schilpzand sprak met de betrokken partijen, onder wie Rabobank, KPN, de Nederlandsche Bank en het College Bescherming Persoonsgegevens. Bij die gesprekken droeg hij twee petten.

"Ik deed mijn onderzoek voor het Rathenau Instituut, dat graag wil weten of deze technologie maatschappelijke knelpunten met zich meebrengt. Voor de TU/e keek ik of een wetenschappelijke theorie over de introductie van technologie, die nieuwe organisatiemodellen en infrastructuur vereist, ook bruikbaar is bij Near Field Communication.”

Schilpzand concludeert dat het nog wel even zal duren voor mobiel betalen is ingevoerd. ,,De techniek is er. Maar de betrokken organisaties zijn er nog niet uit, hoe het georganiseerd moet worden.”

Zo zijn ze het niet eens over de vraag, van wie de chip moet zijn en wie er de controle over heeft – de fabrikant van de mobiele telefoon, de netwerkbeheerder, de bank?

Een tweede conclusie van Schilpzand is dat de grenzen tussen geld en spaarpunten zullen vervagen. ,,Bij NFC kan je ook onderling punten uitwisselen. Er zullen wisselkoersen ontstaan, punten tegen punten, maar ook punten tegen geld. In Japan zie je dat al. De vraag is of die punten dan juridisch ook als geld worden gezien.” Een andere vraag, die vooral voor het Rathenau Instituut interessant is, wat gebeurt met de data die er door het systeem ontstaan? “Op basis van alle transacties van een persoon kun je een uitgebreid profiel opstellen. Voor marketingdoeleinden is dat interessant, maar het roept ook privacyvragen op.”

Tekst: Anouck Vrouwe
Fotomontage: Rien Meulman