Hoe betaal je de ambitie om Nederland mondiaal aan te top te brengen, nu het land in een economische crisis verkeert en er commissies aan het werk gaan die ingrijpende reorganisaties en miljardenbezuinigingen gaan voorstellen? Dat was dinsdag 10 november de belangrijkste vraag in de Tweede Kamer, in de eerste termijn van de behandeling van de onderwijsbegroting. De PVV kwam met de simpelste oplossing: schaf de ‘grachtengordelhobby’s’ cultuur en media af en je hebt geld genoeg.

Studietax
Halbe Zijlstra van de VVD zoekt de oplossing in het verruilen van de basisbeurs voor een sociaal leenstelsel. Dat levert een grote besparing op en is volgens hem veel rechtvaardiger. Dan betalen laagopgeleiden immers niet langer mee aan de studiekosten van academici en hbo’ers, die dankzij hun opleiding veel meer verdienen. Dat argument slaat niet aan bij de SP en GroenLinks, die beducht zijn voor leenangst en minder toegankelijk hoger onderwijs. GroenLinks ziet meer in een studietax, maar dan niet in de oude variant waarin afgestudeerden hun leven lang aanzienlijk meer belasting betalen. Hoe de nieuwe variant er precies uit gaat zien kon GL-kamerlid Tofik Dibi nog niet zeggen.

Boris van der Ham van D66 neigt naar het sociale leenstelsel dat de VVD -en eerder al de PvdA- bepleit, op voorwaarde dat de toegankelijkheid niet in gevaar komt. Ook het CDA, dat de basisbeurs in 2007 nog wilde sparen, sluit een sociaal leenstelsel in de huidige economische omstandigheden niet uit. “Geen onderwerp is nu meer heilig”, zei CDA’er Jan Jacob van Dijk.

De PvdA hield zich gisteren buiten deze discussie. Minister Plasterk gaf in september aan dat het sociale leenstelsel een belangrijk onderwerp is van de ‘heroverwegingscommissies’ en dat hij er tot die tijd niets over kwijt wilde. Of hij dat vanavond in tweede termijn wel zal doen is onwaarschijnlijk. (HOP)/.