In mijn eerste jaar werd tijdens een college een overzicht getoond van metingen van de lichtsnelheid in de loop der tijd. Een beroemde meting was van Foucault. In 1892 bepaalde hij de lichtsnelheid op 298000 ± 500 km/s. Een mooi resultaat, maar zoals we nu weten, zat hij er niet 500, maar 1792 km/s naast. Het doel van het college was ons te leren hoe we bij experimenten een degelijke foutenanalyse moesten doen. Kortom, een hoop statistiek. Het effect was averechts. Met Foucault als voorbeeld, en na een aantal keer aan den lijve te hebben ondervonden dat de werkelijke waarde ver buiten mijn duur verkregen onzekerheidsinterval viel, heb ik er de brui aan gegeven. Exit statistiek voor mij. Sindsdien laat ik mijn ‘fysisch gevoel’ de onzekerheid bepalen. Dat bevalt me prima, het scheelt een hoop gedoe en het resultaat is minstens zo goed. Nu denk ik dat exacte wetenschappers de statistiek nog wel kunnen hanteren. Meer twijfels heb ik bijvoorbeeld bij de psychologie, waar tenenkrommende conclusies worden getrokken als: er blijkt een hoge correlatie-coëfficiënt te zijn tussen dik zijn en allochtoon zijn, dus allochtonen hebben meer aanleg om dik te worden. Helemaal pijnlijk wordt het als er mensen het slachtoffer worden van een te groot geloof in de statistiek. Lucia de Berk werd veroordeeld voor zeven moorden, met als argument dat de kans dat ze het niet gedaan heeft 1 op de 342 miljoen zou zijn. Een knap staaltje statistiek, of niet? Andere statistici komen uit op 1 op de miljoen, of 1 op 50, of zelfs 1 op 9. Mijn fysisch inzicht zegt dat de kans dat ze schuldig is 0.5 ± 0.5 is. Laat de rechter het daar maar mee doen, de werkelijke waarde zal er niet ver naast liggen.

Bram van Gessel is student Technische Natuurkunde