Het valt direct op bij de kennismaking. Die handdruk, stevige vingers, die je eerder verwacht bij een dokwerker in Rotterdam. Toch behoren ze toe aan Chris Huyskens (63). Gelauwerde wetenschapper, rijzig en keurig in het pak, met een lange staat van dienst en een cv dat uitpuilt van (inter)nationale adviesraden en commissies. De stralingsfysicus werd als middelbare scholier door zijn wiskundeleraar meegesleept naar het radiotherapeutische centrum in Rotterdam om berekeningen te maken. En in zijn jeugd werd hij zelf eens gediagnosticeerd met radioactieve stoffen. “Mijn interesse was gewekt voor een studie kernfysica in Delft.” Na zijn opleiding kwam hij terecht aan de TU/e. Om er de rest van zijn carrière te blijven.

Voortdurend meerdere ballen in de luchten houden. Zo omschrijft Huyskens zijn tijd aan de TU/e. Natuurlijk draait het voor hem grotendeels om zijn vakgebied; bescherming tegen onnodige nadelen van straling. Maar gaandeweg zijn voor hem de maatschappelijke aspecten van nucleair onderzoek en onderwijs minstens zo belangrijk geworden. De veiligheid van patiënten en radiologen, het milieu, vrede en veiligheid. “Ach, het klinkt misschien wat bombastisch, maar je komt erachter dat je met een bepaalde missie bezig bent. Het is waarschijnlijk de reden waarom ik telkens voor de TU/e kies en die grote Mercedes van het bedrijfsleven laat staan.”

Zijn sociale bevlogenheid heeft hij tientallen jaren kunnen uitleven in de Gezondheidsraad. Soms met de vuist op tafel. Gespeelde woede, zegt hij nu. Maar noodzakelijk om de politiek te overtuigen. “Straling is een raar woord. Het wordt vaak negatief geïdentificeerd met kanker en Tsjernobyl. Daarom zijn onze wetten zo restrictief van aard. Het gaat niet langs de lijn wat verstandig is, maar wat politiek en bureaucratisch verantwoord is.”

Het is een van Huyskens’ stokpaardjes; de starheid van wetgeving. Ook als hoofd van de SBD heeft hij veelvuldig te maken gehad met regels, richtlijnen en vergunningen. Al sinds zijn aantreden in 1975 is het nucleaire onderzoek en onderwijs gebonden aan strenge voorschriften. Het risicobeleid van de overheid vindt Huyskens vaak eendimensionaal. “Als wetenschapper is het mijn rol in adviescommissies om kennis af te dragen. Met tact, prikkelende opmerkingen, eigenwijsheid en soms door iemand uit te schelden voor onbenul. Het zij zo. Maar niet om te vertellen wat in de wet moet komen te staan. Dan ga ik op de stoel van de politicus zitten.”

In drie decennia is het accent bij de SBD verschoven. Aanvankelijk ging de aandacht vooral uit naar onderzoek en het ontwikkelen van componenten voor nucleaire geneeskunde. Op de TU/e-campus werd een ‘prachtig’ cyclotron neergezet. Tot op de dag van vandaag worden daarmee radioactieve stoffen gemaakt voor medische diagnostiek. Het is uitgegroeid tot een geroutineerde bedrijfstak met afnemers in heel Europa.

De laatste tien jaar speelt onderwijs de eerste viool. Huyskens zag haarfijn de nieuwe kansen voor een opleiding klinische fysica. “De overheid stelt steeds hogere eisen aan radiotherapie en nucleaire geneeskunde. Therapeuten, medici en fysici moeten bevoegd en bekwaam worden opgeleid. Vroeger was er een heel sektarisch verschil tussen medische en klinische fysica. Nu hebben ze elkaar nodig. Om een brug tussen beide groepen te bouwen, zijn we een opleiding klinische fysica begonnen.”

Huyskens’ geestdrift en maatschappelijk engagement voor wetenschap, politiek en onderwijs is nauwelijks in kaders te vangen. Laat staan in 38 arbeidsuren per week. Niet verwonderlijk dat hij na zijn afscheid de leergang Stralingbescherming nog een jaar blijft begeleiden. “Ik zie mijn vertrek niet als een breekpunt of een zwart gat. Ik ga mijn leven echt niet anders inrichten. Ik zal hooguit vaker ‘nee’ zeggen en mijn gezondheid meer in acht nemen.” Begin 2009 komt er meer tijd voor zijn vrouw en hoogbejaarde moeder. En golfen met zijn vrienden. Lachend: “De balletjes die ik straks in de lucht houd, zijn kleiner en kan ik tussendoor even neerleggen.”/.