Met een menselijke embryonale stamcellijn kun je alle weefsels maken van het menselijk lichaam”, zegt dr. Carlijn Bouten, universitair hoofddocent Tissue Engineering. Bouten doet onderzoek naar het kweken van weefsels voor het hart uit onder meer stamcellen. “Het verkrijgen en stabiliseren van ongedifferentieerde stamcellen is daarom een heilige graal voor de nieuwe medische wetenschap. Een cellulaire kloon is een genetische kopie van een cel. Het klonen gebeurt door een celkern van bijvoorbeeld een huidcel te plaatsen in een eicel. Zo krijg je een nieuw embryo met de genetische informatie van een volwassen cel.

Bij dit onderzoek is geprobeerd om een menselijke celkern te plaatsen in een dierlijke eicel. Het gebruik van een dierlijke eicel maakt het mogelijk allerlei ethische kwesties te ontwijken en het is bovendien goedkoper. Uit dit onderzoek blijkt dat dat echter niet werkt. Bij een menselijke eicel ging het wél goed, zo goed dat het embryo sterk op een normaal menselijk embryo lijkt. Dat is erg belangrijke informatie: de menselijke omgeving blijkt bepalend voor de ontwikkeling van de embryocel.

Het is nog niet mogelijk om een menselijk embryo te kweken groter dan vier tot acht cellen. Daarna wordt de omgeving belangrijk; een baarmoeder kun je niet eenvoudig nabootsen in een kweekschaaltje. Verder zijn stamcellen genetisch geprogrammeerd om zich te differentiëren. Als je een stamcellijn wil kweken, moeten de stamcellen zich ongedifferentieerd blijven delen. De specialisatie moet je stopzetten. Het is echter niet eenvoudig om de aan- en uitknop hiervoor te vinden.

Het is inmiddels ook mogelijk om cellen uit volwassen weefsel terug te programmeren naar een ongedifferentieerde staat: ‘induced pluripotent stem cells’. Je zou dan bijvoorbeeld vetcellen kunnen terugprogrammeren en opnieuw laten differentiëren tot hartcellen. Dat terugprogrammeren blijkt redelijk eenvoudig. Voor het gericht sturen naar een nieuwe weefselsoort is de informatie uit het Amerikaanse onderzoek heel nuttig.”