“Het doel is zo veel mogelijk bachelors kennis te laten maken met ondernemerschap en om masters en PhD’s die interesse hebben om ondernemer te worden daar meer bagage voor te geven”, zegt drs. Kees Kokke, recent benoemd tot algemeen directeur van BCE en docent bij de capaciteitsgroep Operations, Planning, Accounting, and Control van TU/e-faculteit Industrial Engineering en Innovation Sciences (IE & IS). Tot wetenschappelijk directeur is benoemd prof.dr. Geert Duysters, eveneens van de faculteit IE & IS.

“In het algemeen is het doel om ondernemen meer onderdeel te laten vormen van het onderwijsprogramma. De TU/e levert masters af met goede vakinhoudelijke kennis en vaardigheden. Het geeft de afgestudeerden wat extra’s als ze leren wat ondernemerschap inhoudt. Dat betekent niet dat we verwachten dat iedere ingenieur een eigen bedrijf start. Zeker niet. Bestaande bedrijven hebben er ook baat bij als een ingenieur weet wat het betekent om te ondernemen. Dit noemen we ‘intrepreneurship’”, vertelt Kokke.

Het BCE-programma loopt tot 2012 en is opgezet door verschillende partijen binnen de TU/e en de UvT. Bij de UvT zijn dat onder anderen prof.dr. Kees Koedijk, decaan van de faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de UvT, en Tim van der Avoird, hoofd van het Center of Knowledge Transfer. Vanuit de TU/e zijn dat Wim Bens van het TU/e Innovation Lab en verschillende hoogleraren en docenten bij de faculteit Industrial Engineering en Innovation Sciences, zoals prof.dr. Sjoerd Romme, prof.dr. Leo Verhoef en dr. Hans van der Bij. De universiteiten dragen 1,5 miljoen euro bij, de partners, waaronder de provincie Noord-Brabant, de Stichting Brainport, de gemeenten Eindhoven en Tilburg en het Operationeel Plan Zuid, ondersteunen het project gezamenlijk met 3,3 miljoen euro.

Met dat geld wordt onderwijs en voorlichting over ondernemerschap gegeven aan de TU/e en de UvT. Er wordt ook veel onderzoek uitgevoerd op het gebied van ondernemerschap. Dit gebeurt zowel bij de vakgroep Innovation Entrepreneurship Technology and Marketing (ITEM) van TU/e-faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences als bij de Economische faculteit aan de UvT. “De nadruk in BCE ligt echter op het onderwijs en onderwijsgerelateerd onderzoek”, vertelt Kokke.

Universiteitsbrede minor
De onderwijs- en voorlichtingsactiviteiten zijn afgestemd op de behoefte van de afzonderlijke instellingen. Aan de TU/e wordt in de bachelorfase een universiteitsbrede minor ondernemerschap ontwikkeld. Het Centre of Entrepreneurship begint daarbij niet op nul. Nu kennen enkele bacheloropleidingen aan de TU/e een minor ondernemerschap, zoals bij Technische Natuurkunde en Technische Informatica. Deze minor wordt binnen BCE ook beschikbaar voor de andere bacheloropleidingen. “Deze minor Entrepreneurship & Innovation wordt in het Engels verzorgd en heeft acht vakken zoals Intellectual Property & Innovation en New Product Development Processes”, aldus Duysters.

Op dit moment volgen aan de TU/e bijna 100 studenten aan ondernemerschap gerelateerde vakken in de minor. “Een van de doelen van BCE is dat dit er tenminste 250 worden”, vertelt Kokke. Aan de UvT vallen de vakken in de bachelor op het gebied van ondernemerschap onder een zogenoemd honoursprogramma.

Beide programma’s in ondernemerschap in de bachelor worden door de studenten afgerond met een gezamenlijk multidisciplinair project wat resulteert in een ondernemingsplan. Teams van verschillende opleidingen van de twee universiteiten werken samen aan vraagstukken van Brabantse MKB-bedrijven of startende bedrijven. Deze vragen komen bijvoorbeeld binnen via Incubator-programma’s, zoals het TU/e Innovation Lab, via Connect, dat is gericht op ict-ondernemers, of via eigen initiatief van de studenten. Duysters: “Het mooie van zo’n multidisciplinair project is dat je samen leert van de verschillende perspectieven die je kiest in het project. De student natuurkunde leert van de marketingstudent en andersom.”

Intensiever programma
In de master kunnen studenten het keuzevak ondernemerschap kiezen. Voor masterstudenten en PhD’s die mogelijk na hun studie als ondernemer actief willen zijn, is er een intensiever programma, het programma Technology Entrepreneurship. Sinds 2007 loopt er een pilot van dit programma. Op dit moment volgen zo’n vijftien studenten per jaar dit programma. Per jaar lopen er zeven tot tien projecten. “Het doel voor 2012 is dat er honderd masterstudenten gaan deelnemen en ongeveer twintig onderzoekers. Het streven is dat er in 2012 vijftig projecten per jaar starten waarvan iets minder dan de helft uit het bedrijfsleven komt. En we willen graag dat dit leidt tot in ieder geval vijftien startende bedrijven of spin offs”, zegt Kokke.

Een voorbeeld van zo’n spin off is Validus Technologies. Dit bedrijf komt voort uit een afstudeerproject binnen het ondernemersprogramma. Thijs Meijer, Robert Vrancken en Nico Verloop ontwikkelden een veiligheidslabel voor bijvoorbeeld de farmaceutische industrie. Zo kan worden gecontroleerd of een medicijn wel echt is. Het label heeft vier veiligheidsniveaus, een zichtbare, bijvoorbeeld een hologram, een onzichtbare dat met een scanner te lezen is, een derde die alleen met complexe apparatuur af te lezen is, en een vierde unieke op basis van biometrische gegevens als een vingerafdruk.

Workshops
Het programma Technology Entrepreneurship geeft masterstudenten de mogelijkheid om zich te verdiepen in bijvoorbeeld marketing, productontwikkeling, ondernemingsrecht, groei, organisatiegedrag, verkoop, operations management en human resources.

Daarnaast ontwikkelen de deelnemers ondernemersvaardigheden tijdens workshops, zoals visie, leiderschap, communicatie, onderhandelen, doorzettingsvermogen en flexibiliteit. Kokke: “We nemen aan het begin en het einde van het traject een assessment af om inzicht te krijgen waar de deelnemer staat wat betreft die vaardigheden. Het individuele traject wordt afgestemd op de uitkomst daarvan. Tijdens het project staat een coach, bijvoorbeeld uit het bedrijfsleven, de studenten bij.”

Naast die onderwijsactiviteiten organiseert het BCE ook workshops voor docenten, waarin zij aan de hand van cases en brainstormsessies kunnen bekijken hoe zij ondernemen meer kunnen opnemen in hun eigen onderwijs. Ook is er aandacht voor initiatieven van bijvoorbeeld studentenverenigingen waarin studenten kennismaken met bedrijven.

“Het bedrijfsleven kan verschillende rollen vervullen binnen BCE”, vertelt Duysters. “Ervaren ondernemers treden op als coach, gastspreker of docent. Een bedrijf kan een stageplaats hebben of een case inbrengen. Verder kan een ondernemer als jurylid optreden voor de competitie die wordt uitgeschreven voor de bedrijfsplannen van de studenten. De aansluiting met bedrijven is uiteraard enorm waardevol voor dit programma.”/.