“Een jammer is in feite grof geschut om een specifiek probleem op te lossen”, zegt dr.ir. Martijn van Beurden, universitair docent Elektromagnetisme aan de TU/e-faculteit Electrical Engineering. “Het is een stoorzender met een groot vermogen. Hij zendt een signaal uit dat zo sterk is, dat het andere signalen overstemt. Vergelijk het met iemand die heel erg hard schreeuwt naast iemand die fluistert.

Jammers zijn afkomstig uit de radartechnologie. Ze worden tijdens oorlogen gebruikt om radars te storen zodat die, bijvoorbeeld, naderende vliegtuigen niet detecteren. Zo kunnen de vliegtuigen dichterbij komen en hun lading afwerpen.

Het ontstekingsmechanisme van bommen werkt vaak met een ontvanger en een mobiele telefoon. Bij de aanslag in Madrid waren er bijvoorbeeld rugzakjes met explosieven en een mobieltje. Wanneer de mobiel wordt gebeld, wordt het ontstekingsmechanisme geactiveerd.

Door het inkomende signaal te overstemmen, voorkom je dat de mobiele telefoon het signaal ontvangt en afgaat. Daarmee leg je wel een heel mobiel netwerk plat. Ook radiozenders en portofoons kunnen worden gebruikt als ontstekingsmechanisme, dus die moeten ook worden overstemd. Ook in theaters en bioscoopzalen worden jammers wel ingezet om mobieltjes niet te laten afgaan. Dat mag in Nederland niet, maar elders schijnt het wel te gebeuren. Het gebeurt ook om te voorkomen dat gesprekken direct worden doorgegeven aan derden, om spionage te voorkomen.”

De stoorzenders bestrijken een frequentie tussen de 20 MHz en 2,5 GHz. Kunnen ze gezondheidsklachten veroorzaken?

“De frequentie van de stoorzender zegt niet noodzakelijkerwijs iets over de kans op gezondheidsproblemen. Het vermogen wel. Elektromagnetische golven zijn energiedragers. Als je er veel energie in stopt, kunnen voorwerpen die worden aangestraald opwarmen en beschadigd raken. Dat opwarmen gebeurt in een magnetron, die werkt op een frequentie van 2,45 GHz. Dat is de frequentie waarop je water kunt verwarmen.

Het hoeft niet zo te zijn dat soldaten het warm krijgen als er schade optreedt. De meeste zenuwcellen bevinden zich aan de oppervlakte van het lichaam. Als er bijvoorbeeld inwendig iets verbrandt, hoeft een soldaat dat niet direct te merken.
De vraag is natuurlijk hoeveel energie op de soldaten wordt afgestraald en bij welke lichaamsdelen de energie terechtkomt. Lichaamsdelen die relatief veel water bevatten, zijn kwetsbaarder dan botten. Het is heel hachelijk om hierover een uitspraak te doen, maar ik kan niet uitsluiten dat zo’n systeem gezondheidsklachten kan veroorzaken.”