Zigeuners worden vaak geassocieerd met de Balkan-landen. Maar wat weinigen weten, is dat ze een lange reis aflegden voor ze hier kwamen. ‘Hier’ is overigens een relatief begrip, want Roma-zigeuners, met de Sinti als bekendste groep, hebben zich verspreid over de hele wereld: van Nederland en Amerika tot Rusland. Hun oorsprong ligt echter in Noord-Afrika en India. Dat spoor volgde filmregisseur Gatlif met zeven medewerkers terug, niet alleen benieuwd naar hun muziek, ook naar hun dansen. Het leverde de prachtige, gedramatiseerde muziekdocumentaire ‘Latcho Drom’ op, wat ‘goede reis’ betekent.

In prachtige beelden vertelt hij hoe zij zich vanuit India verspreidden over het vasteland van Europa. Hij filmde ze tegen de decors van adembenemende landschappen in India, Egypte, Turkije, Roemenië, Hongarije, Frankrijk en Spanje. We zien hun drang om te overleven ondanks eeuwenlange achtervolging en ondanks de Holocaust, want ook veel zigeuners zijn gestorven in de concentratiekampen. Gatlif toont hun bronnen van inkomsten naast de poëtische hulde die ze aan hun leven brengen, want ze bezingen hun legendes in hun liederen, waar de levensvreugde vanaf spat. Het hele verhaal wordt verteld met muziek, zang en dans.

Verwacht niet te veel van de ondertiteling; die geeft alleen een algemeen beeld van het onderwerp van het lied. Gesprekken worden niet ondertiteld. Dat hoeft ook eigenlijk niet: de prachtige muziek spreekt voor zich, de kleurrijke dansen wellicht nog meer. Zo zien we op een besloten feestje in Egypte hoe een Ghawazi-vrouw met overgave danst op de oude muziek, met de zwiepende heupbeweging en stampende pas van de danseressen. Maar ook filmde Gatlif, zelf van Algerijnse afkomst en met zigeunerbloed in de aderen, prachtige dansen uit India, de flamenco uit Spanje en aangrijpende liederen uit Roemenië.

Herkansing
Hoewel de film al uit 1993 stamt, heeft de importeur die nooit officieel in Nederland uitgebracht. ‘Latcho Drom’ is alleen incidenteel vertoond als buitenlandse import op speciale voorstellingen. Nu is er dus een officiële ‘herkansing’, omdat theater Plaza Futura aan de Eindhovense Leenderweg de Nederlandse première verzorgt (vanaf vandaag, donderdag 3 december). (GV)/.