“Dat de banden met de industrie nog verder worden aangehaald, is in principe een goede zaak”, zegt prof.dr.ir. Anthonie Meijers, hoogleraar Filosofie en Ethiek van de Techniek en vertrouwenspersoon wetenschappelijke integriteit aan de TU/e. “Ingenieurs kunnen pas tevreden zijn als hun technologie een concrete toepassing vindt. Vandaar dat de technische universiteiten van oudsher een nauwe relatie met de industrie hebben.

In die samenwerking moet de universiteit de eigen missie natuurlijk goed bewaken. Dat wil zeggen: grensverleggend lange termijnonderzoek doen en mensen opleiden tot onafhankelijk denkende academici. Wat je nu ziet, is dat de industrie het fundamenteel onderzoek steeds meer afstoot en overlaat aan universiteiten. Zo ontstaat een soort natuurlijke taakverdeling tussen de industrie en de technische universiteiten.

Het moet wel duidelijk zijn met wie onderzoekers samenwerken. Transparantie is van heel groot belang. Vandaar dat de TU/e een openbaar register bijhoudt met alle nevenfuncties van de hoogleraren. De directe betrokkenheid van een onderzoeker bij een bedrijf hoeft niet per se een punt te zijn. Maar als het wetenschappelijke oordeel wordt beïnvloed door commerciële belangen, is er een groot probleem. Onderzoek wordt echter meestal herhaald en onderworpen aan peer review. Als daar iets niet aan deugt, komt dat uiteindelijk toch in de openbaarheid.

Alle promovendi van de TU/e krijgen een cursus wetenschappelijke integriteit. Het College van Bestuur financiert die cursus, omdat men het ontzettend belangrijk vindt. De reputatie is een van de belangrijkste verworvenheden van een universiteit. Als die in het geding raakt door de vermenging van onderzoek en commerciële belangen, wordt de universiteit in de kern geschaad.

Er spelen wel eens kwesties over patenten en auteurschap. Wie krijgt de rechten over een vinding? Ook de geheimhouding van resultaten kan problemen opleveren. Wetenschappers zijn gebaat bij publicatie van hun resultaten. In de samenwerking met bedrijven kan dat soms moeilijk zijn. De condities voor de samenwerking met de industrie moeten dus van tevoren heel duidelijk worden vastgelegd.

Onderzoeksgeld is een heel grote verleiding. Als alle middelen uit de industrie komen, krijg je ander onderzoek dan wanneer er een mix is van verschillende financieringsbronnen. Daarom is niet elke financiering van onderzoek even goed. Via een goede mix van tweede en derde geldstromen zul je je lange termijnmissie als universiteit moeten realiseren. Dat wordt lastiger als ook NWO/STW steeds meer eisen gaat stellen aan de betrokkenheid van bedrijven bij het tweede geldstroomonderzoek.”/.


Prof.dr.ir. Anthonie Meijers. Foto: NFP Photography/Ton Minnen