“Kernenergie was in de jaren zestig nog een soort droomtechnologie”, vertelt prof.dr. Cees Midden, hoogleraar Cultuur en Techniek. “Vooral kernfysici hadden er een grote fascinatie voor. In de jaren zeventig volgde er een zeer sterke tegenreactie. In die tijd ageerden tegenstanders van kernenergie onder meer tegen de grootschaligheid ervan. Kleinschaligheid was toen zeer in de mode en kerncentrales werden gezien als de kathedralen van grootschalige industriële ontwikkelingen. Tegenwoordig hoor je die argumentatie niet meer.

In de jaren tachtig en negentig kwam veiligheid bovendrijven als een belangrijk argument. Er was een allesoverheersende zorg over de kans op een catastrofaal ongeluk. Die angst werd geactiveerd door verschillende ongelukken, bijvoorbeeld de explosie in de kernreactor Three Mile Island in de VS (in 1979, red.). Dat leidde tot een gigantische mediahype en veel angst onder de mensen. Bepaalde groepen, zoals moeders met kinderen, hielden tot een jaar na het ongeval nog last van klachten als stress en depressie.

In de jaren tachtig wilde de Nederlandse overheid drie nieuwe kerncentrales bouwen, maar er was veel publieke weerstand. Er volgde een maatschappelijk debat waaraan veertigduizend mensen deelnamen. De conclusie van dat debat was dat er meer geïnvesteerd moest worden in duurzame energieën, en niet in kernenergie. De regering nam het debat niet zo serieus en besloot toch tot het bouwen van drie kerncentrales. Net voordat het besluit zou vallen, vond het ongeluk in Tsjernobyl plaats (in 1986, red.). Toen ging het idee onmiddellijk van tafel. Sindsdien was de publieke houding tegenover kernenergie lange tijd negatief. Negentig procent van de Nederlanders was jarenlang tegen het bouwen van nieuwe kerncentrales.

Door de discussies over het koolstofdioxideprobleem en het tekort aan fossiele brandstoffen komt kernenergie weer ter sprake. De vraag is nog, welke rol deze elementen gaan spelen in de de publieke discussie. De veiligheid van centrales is enorm verbeterd, maar de kans op een ramp was altijd al erg klein. Als mensen echt bang zijn, zul je ze met rationale argumenten niet goed kunnen overtuigen. Veiligheid is een heel dominant argument voor mensen. Mensen die in de buurt van de kerncentrales wonen, zijn er het gevoeligst voor. De economische voordelen van de centrales liggen vaak niet bij hen zelf, maar bij andere partijen, zoals het bedrijfsleven en de overheid.

We weten nog niet hoe jonge generaties hier tegenover staan. Zij hebben zelf geen ervaring met gebeurtenissen als Tsjernobyl en kijken wellicht anders aan tegen veiligheidskwesties.”/.

Prof.dr. Cees Midden. Foto: Bart van Overbeeke