In deze column zijn al heel wat ideaalbeelden beschreven voor de TU/e in 2020. Maar waar de TU/e zal staan, is niet los te zien van de maatschappelijke werkelijkheid die voor een deel door ons, maar grotendeels door anderen wordt gemaakt.

Een ontwikkeling waarmee faculteiten met veel onderzoek in samenwerking met het bedrijfsleven te maken hebben, is de toenemende behoefte van contractpartners aan kennisbescherming, ofwel ‘Intellectual Property Rights’. Dat krijgt een enorme impact.

De opdracht van de universiteiten was van oudsher om kennis te ontwikkelen en te verspreiden. Daar is alles -nog steeds- op ingericht. Met de sterke toename van het contractonderzoek worden er echter langzaam maar zeker heel andere eisen aan stafleden en aan de meewerkende studenten gesteld: wél heel mooie -bij voorkeur nuttige- kennis ontwikkelen, maar die alléén delen met het consortium dat dit werk financieel (mede) mogelijk gemaakt heeft.

Hoe scheid je in een groep wie er van welke ontwikkeling op de hoogte mag zijn, en welke vinding wel, en welke niet elders gebruikt mag worden? Wie mag de voorpublicaties reviewen, en hoe onthoudt die persoon dat het niet de bedoeling is om die kennis elders te gebruiken?

Om de universiteit van torenhoge aansprakelijkheid te vrijwaren zal het leger juristen dat voor de TU/e werkzaam is groeien. De contractonderhandelingen vragen zoveel specialistische kennis dat ook het aantal project-officers toeneemt, om de wetenschappers weer in de gelegenheid te stellen met onderwijs en onderzoek bezig te zijn, in plaats van de kostbare tijd als amateuronderhandelaar te verdoen.

Of de sfeer van openheid -die we nu als groot goed koesteren- gehandhaafd kan worden, is te bezien. Als we naar Amerikaanse universiteiten kijken, zie je dat collega’s in dezelfde groep niet meer met elkaar over hun werk praten. Je problemen delen kan tot IPR-claims leiden. En dat kan een carrière ruïneren.
 
Mijn wat sombere beeld over de TU/e in 2020 is dat de beveiliging extreem gaat veranderen. Toegangscontrole niet alleen bij de slagboom, maar ook in elk hoofd. Ik zou het liever anders zien, meer in de sfeer van vertrouwen op de goede intenties van de betrokkenen, maar ik vrees dat de kracht van de commercie in de slag om de valorisatie groter zal worden, met alle gevolgen van dien. Valorisatie, het klonk zo mooi.

Suzanne Udo, directeur bedrijfsvoering faculteit Electrical Engineering