De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) verdeelt dit jaar bijna 525 miljoen euro aan onderzoeksbeurzen. Dat geld is niet alleen bedoeld om de beste onderzoekers te financieren, maar ook om het stelsel van de Nederlandse wetenschap duwtjes in de gewenste richting te geven.

Dat laatste krijgt nu minder nadruk. Ook al werken er naar verhouding weinig allochtone onderzoekers aan de universiteiten, NWO schrapt de beurzen die daar verandering in moesten brengen. Het ‘Mozaïek-programma’ stond in 2011 nog voor vijf miljoen op de begroting en werkte volgens NWO goed. Dit jaar kregen negentien allochtone onderzoekers een beurs.

Ook komt er minder geld voor het Aspasia-programma waarmee NWO de positie van vrouwen in de wetenschap probeert te versterken: geen vier miljoen, maar 3,5 miljoen euro per jaar.
Het programma ‘Toptalent’, bestemd voor promovendi, verdwijnt geheel. Daar was ongeveer drie miljoen euro mee gemoeid, waarmee jaarlijks ruim veertig onderzoekers uit allerlei vakgebieden promotieonderzoek konden verrichten.

Wel houdt NWO de Rubicon-subsidies goeddeels in stand waarmee jonge gepromoveerde wetenschappers twee jaar in het buitenland kunnen werken of één jaar aan een Nederlandse instelling waar ze niet zijn gepromoveerd. Deze beurzen gelden als het ‘voorportaal’ van de prestigieuze Veni-, Vidi- en Vici-subsidies voor topwetenschappers. Het kabinet schrapte de speciale subsidie hiervoor, maar NWO vindt de beurzen te belangrijk.

Het is echter niet mogelijk het programma ongewijzigd voort te zetten. Vanaf 1 januari moeten de jonge onderzoekers ten minste drie van de vijf jaar voorafgaand aan de aanvraag verbonden zijn geweest aan een Nederlandse universiteit. Als werknemer of als studentpromovendus, dat maakt niet uit. “De mogelijkheid voor onderzoekers uit het buitenland om in Nederland onderzoek te doen, komt daarmee te vervallen”, schrijft NWO op haar website. De beperking geldt ook voor Nederlanders die in het buitenland promoveerden.

Volgend jaar krijgt NWO in totaal 22 miljoen euro minder budget; dat bedrag loopt op naar 47 miljoen euro in 2018. Met de invulling van de bezuinigingen komt NWO naar eigen zeggen tegemoet aan het verzoek van het kabinet om ‘prioriteitskeuzes’ te maken. (HOP)