“Op milieugebied wordt ongelooflijk veel onzin beweerd”, zegt prof. Jan Bussink, senior consultant bij de Polymeer Technologie Groep Eindhoven en specialist op het gebied van pvc . “Zo zouden de loodhoudende stabilisatoren in pvc schadelijk zijn voor het milieu. Dat is nergens op gebaseerd, maar onder de druk van de publieke opinie is op Europees niveau besloten dat pvc vanaf 2010 geen lood meer mag bevatten.”
“Pvc bestaat voor zo’n vijfennegentig procent uit zuiver theoretisch polyvinylchloride. Er treden echter allerlei foutjes op tijdens het polymerisatieproces. Tegen het einde van dit proces zijn er minder monomeren beschikbaar, waardoor de radicalen (atomen met vrije ongepaarde elektronen, red.) aan de uiteinden van de groeiende keten met elkaar en met hun eigen keten gaan reageren. Zo ontstaan ernstige structuurfouten. Het pvc wordt thermisch instabiel, waardoor ontleding plaatsvindt tijdens de verwerking van het materiaal onder hoge temperatuur. Hierbij komt waterstofchloride vrij, wat weer zorgt voor allerlei verdere ongewenste ontledingsreacties en verkleurde en gecrosslinkte verbindingen.
Voor de verwerking van pvc zijn stabilisatoren dus noodzakelijk. Al tientallen jaren worden hiervoor onder andere basische loodverbindingen gebruikt die het vrijkomende zure waterstofchloride neutraliseren. Zo’n twintig jaar geleden begon de milieubeweging daar vraagtekens bij te zetten. Vanaf die tijd is uitgebreid onderzocht of en wanneer dat lood kan vrijkomen. Er zijn alle mogelijke extractie-experimenten gedaan en er kwam inderdaad lood vrij. Maar de hoeveelheid was lager dan de hoeveelheid lood die normaal al in natuurwater aanwezig is. Maar afijn, het moest toch worden verwijderd. Er zijn inmiddels loodvrije alternatieve stabilisatorsystemen mogelijk, die ook toegepast worden.”

Is dat de enige reden waarom pvc schadelijk zou zijn?
“Een ander argument was dat er zeer giftige dioxines zouden vrijkomen bij de recycling van pvc in een verbrandingsoven. Ook dat is uitvoerig onderzocht. Tijdens de verbranding van afval hebben we pvc toegevoegd en het gas afgevangen. Er kwam niet meer dioxine vrij dan anders. Natuurlijk komt er altijd dioxine vrij als je iets verbrandt in aanwezigheid van een chloorhoudende verbinding zoals keukenzout; bij houtverbranding in een openhaard of een bosbrand bijvoorbeeld. Maar daar hoor je nooit iemand over. Het is een typisch milieuargument dat nergens op slaat.
Inmiddels wordt het pvc-afval dat in ieder verwerkingsproces ontstaat geheel gerecycled en verder wordt pvc-afval verzameld ter recyclage. Het grootste probleem hierbij is om aan dat afval te komen, want er is door de grote duurzaamheid van pvc in zijn toepassingen heel weinig beschikbaar.”

Greenpeace maakt zich dus voor niets druk over pvc?
“Het argument dat Philips vanwege het pvc-gebruik iets valt te verwijten, is in zijn algemeenheid gewoon kul. Alles kan verkeerd gebruikt worden, maar dat een materiaal deskundig bedrijf als Philips dat zou doen, is eigenlijk ondenkbaar.”

Wat zijn de voordelen van pvc?
“Pvc bestaat voor een belangrijk deel uit chloor, dat in grote hoeveelheden beschikbaar is. Het is een polymeer materiaal dat niet wordt aangevreten door bacteriën. Bovendien heeft het heel goede mechanische en redelijke thermische eigenschappen. Bijna geen enkel materiaal is daardoor zo geschikt om water te transporteren, zelfs onder hoge druk. Het is ook een geweldig isolatiemateriaal voor bijvoorbeeld elektriciteitskabels, vooral omdat het niet brandt. Het wordt nu minder gebruikt, omdat er waterstofchloride vrijkomt bij een temperatuur van tweehonderd graden, bij kortsluiting. Dat veroorzaakt roest op de metalen in de binnenkant en kan dus grote economische schade geven. De ecologische schade stelt in dergelijke incidentele gevallen niets voor.”

Foto: Bart van Overbeeke