“De vergelijking is wat grof, maar een roetfilter heeft iets weg van een stofzuigerzak”, vertelt prof.dr.ir. Rik Baert, parttime hoogleraar Verbrandingsmotoren bij de faculteit Werktuigbouwkunde. Hij werkt tevens bij TNO Automotive, waar hij onderzoek doet aan moderne en geavanceerde verbrandingssystemen en aan de introductie van nieuwe en duurzame brandstoffen. Hij benadrukt dat hij niet deel heeft genomen aan het onderzoek van TNO. “Als de stofzuigerzak te vol zit, dan zuigt de stofzuiger moeilijk en kan een deel van het stof uit het apparaat komen. Zo is het ook bij een roetfilter. Als er een tik komt tegen een te vol filter, bijvoorbeeld in de vorm van een drukstoot, laat een deel van de opgehoopte roetdeeltjes los. Die kunnen dan in de uitlaat terecht komen. Of dat al dan niet gebeurt, hangt mede af van het type roetfilter en van de werkingstoestand van dat filter.”

“Een roetfilter vangt roetdeeltjes op en brandt die normaal gesproken af voordat het filter te vol komt te zitten. Dat afbranden kan passief, met behulp van een katalysator met edelmetalen. Als de temperatuur hoog genoeg is, zorgt de katalysator voor de oxidering van de roetdeeltjes. Het kan ook actief, met behulp van een brander, of door extra brandstof in de uitlaat te spuiten, waardoor de roetdeeltjes verbranden. Dat proces heet regeneratie.”

“Bij een zogenaamd half open roetfilter is de geometrie van stromingskanalen zo dat de fijne kanaaltjes de ‘voorkeursroute’ vormen voor de roetdeeltjes. Als deze echter vol zijn en de fijne filterkanaaltjes verstopt raken, kunnen de deeltjes nog steeds via de grotere kanalen ontsnappen. Bij een gesloten filter is dat niet mogelijk. Als alle gaatjes in het gesloten filter vol zitten, ademt de motor niet meer en slaat hij af. Bij een half open filter komt de druk nooit boven een bepaald niveau uit. De motor blijft dus altijd werken. Het nadeel is wel dat er ongefilterde uitlaat ontstaat. Idealiter werkt de katalysator of de brander altijd op voldoende hoog niveau, zodat de deeltjes die in de filter vastkleven snel genoeg verbranden. Als de roetdeeltjes niet regelmatig genoeg worden verbrand, kunnen ze ophopen en op een gegeven moment loslaten. Dit kan gebeuren tijdens kortere ritten, wanneer de temperatuur van de gassen te laag is voor regeneratie.”

“In het subsidieverhaal gaat het om retro-fitsystemen. Voertuigen die al zonder roetfilter op de weg reden, kregen achteraf alsnog een roetfilter. Er is toen gekozen voor de oplossing die altijd werkt. Je wilt natuurlijk niet dat ergens halverwege de snelweg de motor afslaat. Een half open systeem geeft de garantie dat dit nooit gebeurt. Een gesloten systeem heeft als voordeel dat er nooit roetdeeltjes vrijkomen, maar moet echt in samenwerking met de fabrikant van het voertuig worden geïntegreerd in het ontwerp.”/.

Prof.dr.ir. Rik Baert. Archieffoto: Bram Saeys