Ingenieurs zijn een bevolkingsgroep die wel open zullen staan voor het gedachtegoed van de constructivisten: het samenbundelen van alle kunsten moet leiden tot de constructie van een nieuw wereldbeeld - zeg maar het geloof in een maakbare wereld. De constructivisten waren voorstanders van een technologische arbeidersheilstaat, waarbinnen iedereen gelijk is. Voor individualisme of persoonlijke voorkeuren was echter geen plaats. Lissitzky, die architectuur gestudeerd had, was een zeer fanatiek aanhanger van de stroming en paste daarmee uitstekend binnen de marxistische kaders.
Bij de eerste tentoonstelling in het Lissitzky+-project, die onlangs van start is gegaan, staat de opera ‘Overwinning op de Zon’ centraal. Bij deze futuristische opera van Kroetsjenych uit 1913 ontwierp de Russische kunstenaar Malevich de meest fantastische kostuums en decors. Na de Russische Revolutie werd dit ‘Gesamtkunstwerk’ in 1920 voor de tweede keer uitgevoerd in Vitebsk, waar Lissitzky het stuk zag. Naar aanleiding van deze uitvoering bedacht hij dat je het theaterstuk ook zou kunnen mechaniseren met robots als acteurs. Hij ontwierp een aantal figuren en een dynamische omgeving waarin deze geplaatst zouden kunnen worden.

Litho’s
Het Van Abbemuseum bezit niet alleen de ontwerptekeningen voor deze figuren en een aantal drukproeven, maar ook het uiteindelijke resultaat, de Figurinenmapppe; een map met litho’s van een aantal personages uit de opera. De litho’s staan centraal, maar het Van Abbe heeft ook de figuren laten uitvoeren en het mechanisme dat hen beweegt.

De tentoonstelling is nog een jaar lang te zien op één van de etages van het Van Abbe. (HK)/.