spacer.png, 0 kB
Volg Cursor via Twitter Volg Cursor via Facebook Cursor RSS feed
spacer.png, 0 kB

spacer.png, 0 kB


“Het is ook wel eens goed om te kijken naar wat daar in het verleden al is veranderd, en wat je kunt leren van die geschiedenis.”
Cursor in PDF formaatCursor als PDF
Special Cursor 50 jaarSpecial Cursor 50 jaar
PrintE-mail Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook
Verkalking in piepkleine halsslagaders zichtbaar maken
11 maart 2010 - De meeste hart- en vaatziekten zijn een gevolg van bloedvatvernauwing door atherosclerose of aderverkalking. De bloeddoorstroming wordt daardoor onvoldoende en een hartinfarct of beroerte ligt op de loer. BMT-promovenda Glenda van Bochove ontwikkelde contrastvloeistoffen die aderverkalking in een vroeg stadium zichtbaar maken en die het verschil tussen gevaarlijke en onschuldige typen aantonen. Met dank aan de proefmuizen.
Promovenda Glenda van Bochove. Foto: Bart van Overbeeke

In haar proefschrift bedankt Van Bochove nadrukkelijk het biomedisch team dat met magische handen kunststof kraagjes om piepkleine halsslagaders aanbracht. Zij maakten een incisie in het halsgebied van muizen, duwden de speekselklieren die in de weg liggen een beetje opzij en knoopten om een van de twee slagaders een hulsje van plastic. Van Bochove zou dit ook hebben kunnen leren, maar zou het nooit zo snel kunnen doen als de speciaal opgeleide biotechnici. Het hulsje is zo klein dat je met het blote oog de tapse vorm nauwelijks kunt onderscheiden. De operatie is nodig om een vernauwing te krijgen waarop het muizenlichaam als reactie plaque ontwikkelt.

Plaque in een bloedvat bestaat uit vetophoping met veel ontstekingscellen. De muizen ontwikkelen die snel, in drie maanden, omdat zij genetisch gemodificeerd zijn tot bezitters van een hoge cholesterolspiegel. Daarnaast krijgen ze een vetrijk dieet.

Van Bochove gebruikte de muizen om de door haar ontwikkelde contrastvloeistof te kunnen testen met behulp van Magnetic Resonance Imaging-technieken oftewel MRI-scans. “Muizen passen in de MRI-scan die in de laboratoriumruimte in N-Laag staat en ze hebben met hun kleine lijf weinig contrastvloeistof nodig. Het maken van contrastmiddel is namelijk heel duur”, vertelt Van Bochove.

Contrastmiddel wordt ingepakt in een molecuulcomplex. Van Bochove deed onderzoek naar de invloed van de grootte van de moleculen. “Er bestaan verschillende plaques waarbij gebruik gemaakt kan worden van molecuulcomplexen met verschillende groottes om onderscheid te maken tussen deze plaques. Er is een tamelijk onschuldige aanslag en er is een gevaarlijke vorm.”

“We hebben de kleine molecuulcomplexen aangepast zodat deze kunnen binden aan collageen of bindweefsel, omdat we hebben aangetoond dat deze deeltjes makkelijker op hun plek komen. Wanneer ik een contrastmiddel met kleine moleculen inspuit, kan die tussen de vetophoping met ontstekingscellen doordringen. Die stof hecht zich aan bindweefsel. Daarmee toon ik de relatief onschuldige plaque aan.”

“We hebben grote molecuulcomplexen aangepast om in endotheel of vaatwandcellen opgenomen te worden. Grotere moleculen komen niet ín de plaque, maar ze zijn wel zeer geschikt om te hechten aan de vaatwandcellen. Op die manier wordt een actieve ontsteking zichtbaar. Zo zou je ook het begin van de hart- en vaatziekten en de progressie ervan kunnen aantonen.”

Om de MRI-resultaten te checken, is er weefselonderzoek van de muizenbloedvaten gedaan onder de microscoop. “We zouden de muizen toch niet kunnen vrijlaten in de natuur met hun genetische afwijking en het ingespoten contrastmiddel.” De maatschappelijke relevantie van dit onderzoek maakt dit proefdiergebruik ethisch verantwoord, zo is de opvatting bij Biomedische Technologie.

Niet alleen wordt het begrip van de zogenoemde welvaartsziekte nu beter, ook is er in een eerdere fase van medicijnontwikkeling onderzoek mogelijk. Een Franse medicijnfabrikant heeft reeds interesse getoond. Van Bochove stelt zich voor dat artsen nu ook eerder een betere diagnose kunnen stellen bij patiënten.

Het promotieonderzoek is Van Bochove niet meegevallen. “Het is een ontzettende uitdaging gebleken om lokale contrasten te tonen in die piepkleine bloedvaatjes.” Het was wel fijn dat ze kon voortborduren op eerder onderzoek naar contrastmiddelen. “Door Willem Mulders promotieonderzoek naar contrastvloeistof om tumoren op te sporen, had ik een goede start.” Haar proefschrift is een stap in het voortdurende onderzoek naar contrastmiddelen. Zelf gaat ze er niet mee verder. “Ik heb gisteren een baan aangeboden gekregen bij Cardialysis in Rotterdam. Dat is een bedrijf dat medische apparatuur keurt. Ik ga zorg dragen voor het laboratorium waar meetdata, voornamelijk beelden, binnenkomen. Het wordt mijn taak dat daarvoor de nieuwste apparatuur in huis is. Ik zal daarvoor veel contact hebben met onder andere softwarebedrijven en cardiologen. Misschien ook congressen bezoeken”, zo verheugt Van Bochove zich. (NS)/.