Het ongemak van familierelaties in een afgezonderd dorp is het hoofdthema van deze film. “Alle films van Michael Haneke gaan over emotionele en psychische onderdrukking”, zegt Bolwerk. “Hij heeft de naam een provocateur te zijn, denk aan films als Benny’s Video, Funny games en Code inconnu. In Das weisse Band neemt hij wat meer afstand.”

Haneke portretteert een dorpsgemeenschap in 1913 en sleurt je daarmee een prachtig gestileerde zwart-wit wereld binnen. De film is een historisch-sociologische studie van een autoritaire samenleving waarbij het drama zich vooral richt op de kinderen. Het hele scala van menselijke emoties komt aan bod; van onverschilligheid en verveling tot ontreddering en woede. Haneke vertelt over het verliezen van onschuld, het verdrinken in woede, over de confrontatie met de dood. “Dat doet hij heel zachtjes en liefdevol,” zegt Bolwerk.

In het dorpje Eichwald heeft een kleine elite alle touwtjes in handen. De boerenbevolking is voor werk afhankelijk van de baron, de dominee zorgt voor de geestelijke discipline en de arts gaat over gezondheid. In de opvoeding van de kinderen draait het om gehoorzaamheid en controle. Te laat thuiskomen wordt door de dominee bestraft met tien stokslagen. Ook moeten zijn kinderen rondlopen met een witte band om de arm, zodat ze herinnerd worden aan de bezoedeling van hun onschuld.

Een terugblikkende onderwijzer vertelt het verhaal in de tweeënhalf uur durende zwart-wit film. Bij Bolwerk kroop Das weisse Band “langzaam onder de huid om er lang te blijven zitten”. De film, die in Cannes een Gouden palm won, laat met strak gecomponeerde beelden bijna klinisch zien dat in een autoritaire samenleving de zwaksten de hardste klappen krijgen. “Kinderen zijn het meest weerloos, maar zij leren snel zich te handhaven door te trappen naar beneden.” Das weisse Band eindigt in 1914 met het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, maar zet de kijker verder aan het denken. “Wat voor volwassenen groeiden uit deze kinderen?”, vraag Bolwerk zich af. “Loopt er mogelijk een lijn van het wrede patriarchale systeem met zijn machtsmisbruik en sadistische vernederingen naar de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog?”(NS)/.

Das weisse Band draait donderdag 1 april, dinsdag 6 en woensdag 7 april om 20.00 in De Zwarte Doos.