“Het in- en uitstappen van de passagiers is altijd een belangrijke beperking voor de snelheid van treinen”, zegt prof.dr.ir. Jan Fransoo, hoogleraar Operations Planning and Control (OPAC). De onderzoeksgroep deed in het verleden verschillende projecten voor de Nederlandse Spoorwegen. “Met name door de drukte op het perron tijdens de spits kan een spoor aan capaciteit verliezen. Een hoogfrequent spoor is hier nog gevoeliger voor.

Het in- en uitstapgedrag van Nederlanders is vrij typisch: wie de trein wil verlaten, moet zich door een dichte mensenmassa heen wringen. Daardoor wordt de capaciteit van de deur niet goed benut. Je kunt het aantal deuren vergroten en de deuren breder maken. Het aantal strekkende meters deur is bij treinen relatief klein vergeleken bij een metro.

In andere landen, waarvan Japan een extreem voorbeeld is, worden treinen zo aangestuurd dat ze altijd op dezelfde plek stoppen. Passagiers wachten netjes achter bepaalde lijnen op het perron. Wie uitstapt, kan daardoor makkelijk rechtdoor lopen. In Tokyo vertrekt elke twee minuten een trein. Het is dus mogelijk om in zeer hoog tempo een trein in te stappen en te verlaten. Zo'n systeem zou hier echter een grote gedragsverandering eisen, dat is niet makkelijk.

Zodra er afzonderlijke sporen zijn voor stoptreinen en intercity’s, kan het aantal treinen per uur verder omhoog, wellicht wel tot twintig. De capaciteit van een spoor wordt namelijk beperkt door het verschil in snelheid tussen de langzaamste en de snelste trein. De enige manier om naar een hoogfrequent spoor te gaan, is dus over te stappen op vier sporen, zoals ook het plan is.

Ik zet nog vraagtekens bij de plannen rondom het goederenvervoer. We willen allemaal minder vrachtwagens op de weg, maar daarvoor zijn slechts twee alternatieven: de binnenvaart en het treinvervoer. Het goederenvervoer tussen Rotterdam en Venlo is heel belangrijk. Veel treinen die bijvoorbeeld naar Italië gaan, moeten eerst naar Venlo om daar goederen af te leveren of op te laden via de distributiecentra in die stad. In het ED staat dat goederentreinen over het traject Boxtel-Den Bosch-Zaltbommel zullen rijden en vervolgens verder over de Betuweroute. Maar zolang Venlo niet aansluit op de Betuweroute, lijkt dit me niet waarschijnlijk.”