Eind januari ben ik voor een stage bij architectenbureau Kengo Kuma and Associates naar Japan afgereisd. Helaas voor korte duur, want na zeven weken heb ik dit geweldige land moeten verlaten vanwege stralingsgevaar uit de verwoeste kerncentrale door de aardbeving en tsunami op 11 maart. In een eerdere editie van Cursor is het verhaal omtrent dit vertrek aan bod gekomen.

Het architectenbureau heeft vestigingen in Tokio, Parijs en Peking. Voor goede communicatie met de klanten zijn op de hoofdvestiging veel verschillende nationaliteiten in huis gehaald. Naast een project in Shanghai en prijsvraag in Lausanne ben ik in Tokio voornamelijk voor een theatercomplex in Granada werkzaam geweest waarbij ik verantwoordelijk was voor het gevelontwerp. Gevolg van mijn werkzaamheden was goede input voor de ontwikkeling van het project en een tevreden Kuma-san over het resultaat.

De Japanse werkcultuur is uiteraard anders dan wij westerlingen gewend zijn. Opvallend en tegelijkertijd vanzelfsprekend is de hiërarchie binnen het bureau. Kuma-san wordt werkelijk als god gezien, waarbij zijn discipelen alles geven wat hen lief is. Dit leidt meteen tot een ander belangrijk kenmerk van de Japanse cultuur; het workaholisme. Het gaat er niet zozeer om hoe hard je werkt, maar om hoelang je aanwezig bent, het werken als een team tot het bittere einde. Wanneer om 1.00 am mijn ogen enige gelijkenis begonnen te vertonen met die van mijn collega-sans hield ik het dan toch maar voor gezien.

Zondag en uiteraard zaterdagnacht was het tijd om bij te komen van een zware werkweek en meer van Tokio te zien dan de dagelijkse woon- en werkroute. Het geweldige aanbod aan architectuur, tempels, schrijnen, clubs, karaoke, AKB48, sake, sushi en ramen maakte deze schaarse vrije tijd onvergetelijk!

Het gedwongen vertrek uit Japan heeft me na een lang weekend in Singapore weer naar Nederland doen terugkeren. Na uitgebreid overleg met de stugge directie in Tokio over het vervolg van mijn stage kreeg ik groen licht om verder te werken bij hun Parijse vestiging Kuma Associates Europe, waar ik tot eind juli werkzaam zal zijn.

Samen met drie gevluchte werknemers ben ik in Parijs begonnen aan de prijsvraag voor een cultureel complex in Lausanne. Uiteraard werkten de mensen van Tokio exact dezelfde (idiote) tijden, dus mijn eerste weken in Parijs waren als vanouds tot na middernacht op het bureau verblijven. Na de deadline van deze prijsvraag en het vertrek van de drie eerder genoemde werknemers, ben ik begonnen aan een particulier project voor een Franse schoenmagnaat. Erg interessant om op voor verschillende projectgrootten werkzaam te zijn.

Gelukkig voelen de Parijse werknemers niets voor werken tot ‘s nachts en in het weekend. Tegenwoordig is er dan ook voldoende vrije tijd om van het mooie Parijs te kunnen genieten. Het leven binnen een andere cultuur is naast het werken ook een belangrijk onderdeel van deze periode gebleken. Mijn advies aan iedereen: creëer je eigen mogelijkheden voor studie of stage in het buitenland, het liefst binnen een compleet andere cultuur, want daar leer je jezelf en de eigen cultuur het beste kennen. Parijs is leuk, Tokio was fenomenaal!

Ricardo Ploemen, Student Architecture, Building and Planning