In 1991 waren de omstandigheden waarin studenten aan de TU/e hun tentamens maakten tamelijk fraudegevoelig.‘Laat ze maar spieken, ze vallen met het mondelinge tentamen wel door de mand’ schijnt een professor ooit te hebben gezegd. Dat was aanleiding voor het College van Bestuur om externe surveillanten in te zetten. Gerard Picavet bleek de aangewezen man om dit te coördineren. Hij was net met functioneel leeftijdsontslag vertrokken bij de afdeling Genie van het leger en vond zichzelf met 55 jaar veel te jong om thuis te gaan zitten.

“Een piepjonge Harry Roumen drukte mij op het hart dat de TU/e géén militaire organisatie was en dat ik geen militaire discipline toe mocht passen” zegt hij lachend in zijn zelfgebouwde bungalow in Veghel. Maar het was wel een militaire precisie waarmee Picavet aan de slag ging.
Hij zocht zijn surveillanten onder andere bij de Koninklijke Marechaussee, “daar vind je de meest onkreukbare mensen.”

Als de vitale Picavet ergens een hekel aan heeft, is het dat hij iets niet kan controleren. Hij herinnert zich de beginperiode. Tentamens werden nog gehouden in het Auditorium. Een massa mensen kwam binnen via de loopbrug van het hoofdgebouw. “Op een voormiddag stond ik bij de entree van het Auditorium en zag 1200 studenten op me af komen die tentamens moesten doen.

Daar liepen de docenten tussen en mijn surveillanten.” Honderdtachtig verschillende tentamens had Picavet verdeeld over alle mogelijke ruimtes. Bij ieder lokaal had hij een materiedeskundige, meestal een docent, en twee surveillanten gepland. Hopen dat het goed ging, was het enige dat de coördinator op dat moment nog kon doen. “Dat stuitte mij enorm tegen de borst”, bekent Picavet. “Ik kon niet controleren of iedere surveillant die ik besteld had, er ook daadwerkelijk was. Of dat iedere docent met opgaven verscheen.”

Picavet, die in het leger gewend was alles driemaal te checken voor een operatie begon, besloot de zaak eerst organisatorisch op de rails te zetten. Dus ontwikkelde hij een kaartjessysteem. Op gekleurde kaarten zette hij: lokaal, vakgroep, tijdstip, naam surveillant, naam medesurveillant én waar welke materiedeskundige zich bevond. Al deze relevante informatie kwam op een bord bij de ingang van het Auditorium te hangen.

“Een ding was voor mij belangrijk; we waren daar om de opleiding van de studenten zo goed mogelijk te laten verlopen. Dus tot in de details regelen!” Bijkomend voordeel was dat Picavet vlak voor aanvang van een tentamen in een oogopslag kon zien of alle ‘bestelden’ binnen waren. En zo nee, maatregelen treffen!

Toen de boel organisatorisch op orde was, kon de coördinator de fraudepreventie oppakken.
Alle surveillanten kregen een duidelijke instructie. “Hij legde uit dat er niet gepuzzeld, gelezen, gehaakt of gebreid mag worden. Maar het is taai hoor. Een tentamen van drie uur duurt verschrikkelijk lang als je surveilleert”, zegt echtgenote Bettie (72), die als externe surveillant gewoon doorgaat. Ze weet altijd van de hoed en de rand. Wanneer Picavet weer eens ergens iets moest oplossen, kon zij hem ieder moment vervangen.

“Een rots in de branding”, noemt hij haar. “Een joker, overal inzetbaar”, lacht zij zelf. Ooit vertrouwde ze een wiskundestudente niet die telkens oogcontact leek te hebben met een medestudente. “Toen ze naar de wc ging, volgde ik ze. In de toiletpot vond ik een briefje met wiskundegegevens. Dat heb ik eruit gehaald, gedroogd en overhandigd aan de docent.” Volgens de instructies. “Zo gauw wij een vermoedelijk geval van fraude zagen, droegen wij het geval over aan de materiedeskundige”, vult Picavet aan.

Op 11 juni begint de volgende tentamenperiode. Dan is Gerard Picavet verlost van zijn verantwoordelijkheid op dit gebied. Maar opgelucht is hij allerminst. “Ik heb met zulke fijne mensen gewerkt, ik zal ze echt missen.”/.