“Chemici kunnen zoveel leren van de natuur. Er bestaan enzymen die dingen kunnen die wij in het laboratorium met slechts grote moeite voor elkaar krijgen.” Scheikundestudent Frans Visscher onderzocht of één van die enzymen ingezet kan worden bij het productieproces van nylon-6. Bij de nylonproductie worden milieuonvriendelijke stoffen gebruikt. Bovendien zijn er maar liefst vijf tussenstappen nodig om van grondstof benzeen nylonvezels te maken. “Als je dat aantal kan beperken, wordt het productieproces goedkoper en schoner”, zegt Visscher. De vakgroepen Polymeerchemie en Procesontwikkeling werken samen aan een onderzoeksproject op dit gebied.

“Een promovendus heeft laten zien dat je met de grondstof butadieen ook nylon kan maken, in slechts drie stappen.” Helaas is er één maar. De katalysator voor de derde processtap werkt alleen bij hoge temperaturen. Daardoor kost de reactie teveel energie. Visscher moest uitzoeken of dat anders kon. “Bij die laatste stap moet je de eindgroep van een molecuul omzetten in een andere eindgroep, met behulp van enzymen. Als dat lukt, heb je een monomeer voor de nylonvezel.”

Voor zijn bachelorproject over dit onderwerp had Visscher al uitgevonden dat het enzym nitrilase in andere moleculen de eindgroepen kon omzetten. “In planten zet dit enzym schadelijke stoffen om in minder schadelijke stoffen.” De vraag was of ze ook de nylonstap aankonden. “Werkt het, hoeveel energie kost het, komt er warmte bij vrij - dat soort vragen moest ik beantwoorden.” Helaas viel dat tegen. Het enzym deed niet wat het moest doen. Na heel wat uren in het laboratorium kon Visscher ook vertellen waarom niet: “De moleculen zijn vrij groot en kunnen buigen. Daardoor kan het enzym er niet goed bij. Met kleinere moleculen werkt het wel. Maar dan is het eindproduct geen nylon-6 meer.”

Hoewel het enzym dus niet de oplossing van het nylonprobleem bleek, is Visscher toch tevreden over zijn resultaten. “Natuurlijk was het leuker geweest als het vlekkeloos had gewerkt. Maar ik heb wel aangetoond waarom het niet werkt. Als je er niet achter komt wat er mis gaat - dat was pas vervelend geweest.”

Tijdens zijn afstuderen kreeg Visscher een baan aangeboden: hij begint binnenkort als promovendus bij de vakgroep Chemische reactortechnologie. “De wereld wat schoner maken, daar doe ik het voor.”

Tekst: Anouck Vrouwe
Fotomontage: Rien Meulman