spacer.png, 0 kB
Volg Cursor via Twitter Volg Cursor via Facebook Cursor RSS feed
spacer.png, 0 kB

spacer.png, 0 kB
Cursor in PDF formaatCursor als PDF
PrintE-mail Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

De twintigste eeuw volgens Van Rossem

10 september 2009 - De twintigste eeuw is één van de meest bewogen eeuwen uit onze geschiedenis. Twee wereldoorlogen, communistische en fascistische dictaturen, nucleaire dreiging, maar ook grote welvaart en emancipatiegolven. Historicus Maarten van Rossem behandelt de eeuw in viereneenhalf uur. Hij doet dit op woensdag 16 september in een marathonlezing tijdens de Nacht van de Geschiedenis in de Blauwe Zaal van het Auditorium.
Foto: Mark van den Brink

“Maarten van Rossem weet alles. Van de twintigste eeuw althans.” Met die woorden karakteriseren bevriende historici Van Rossem in ‘De korte 20e eeuw’, een boek uitgegeven ter gelegenheid van het afscheid van de Utrechtse emeritus hoogleraar geschiedenis. De geschiedschrijver, tv-persoonlijkheid, Amerika-deskundige en columnist mengt zich met plezier in praktisch iedere discussie, op televisie of tijdens debatavonden in ’s lands kroegen en bibliotheken. Of het nu over voetbal op tv gaat, de kredietcrisis, de Nederlandse verzorgingsstaat of het vaderlandse cultuurlandschap; hij babbelt over alles graag mee. Maar zijn expertiseveld ligt bij de geschiedschrijving van de vorige eeuw en die van de Verenigde Staten in het bijzonder.

Van Rossem, bekend om zijn nuchtere en humoristisch-cynische commentaar als Amerika-deskundige in diverse tv-programma’s, is één van de historici die de twintigste eeuw veelvuldig in zijn geheel bijeenpakken. De meesten van zijn vakgenoten bestuderen een periode uit de honderd jaar en diepen deze uit. Van Rossem waagt zich aan een analyse van de gehele eeuw tijdens lezingen en in het boek ‘Drie Oorlogen, een kleine geschiedenis van de 20e eeuw’.

De twintigste eeuw wordt door historici, Van Rossem incluis, ook wel aangeduid als ‘de korte eeuw’. Het tijdperk start volgens hen in 1914 bij de moord op de Oostenrijkse kroonprins Franz Ferdinand en eindigt in 1991 bij het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Een tijdsdemarcatie die het begin en einde van de Eerste, Tweede en Koude Oorlog omvat. Hoewel de Koude Oorlog geen echte oorlog te noemen is. Maar ja, zo liet Van Rossem eens weten, “met de boektitel ‘Tweeënhalve oorlog’ in plaats van ‘Drie Oorlogen’ zullen mijn uitgevers niet blij zijn.”

Keten
Die drie oorlogen vormen de rode draad in de twintigste eeuw. En hoewel de periode op velerlei wijze kan worden beschreven -zoals ‘de eeuw van de emancipatie’ of ‘de eeuw van de grote technologische vooruitgang’-, ligt de kern van de tijdspanne volgens hedendaagse historici bij de drie genoemde internationale conflicten. En Van Rossem kan als geen ander op een toegankelijke en humoristische wijze de verbanden tussen deze drie historische gebeurtenissen aantonen en becommentariëren. Want volgens de oud-hoogleraar kunnen de opeenvolgende oorlogen voor een belangrijk deel worden beschouwd als een keten van oorzaak en gevolg. Door de Eerste Wereldoorlog en de Russische verliezen daarin kwam de Oktoberrevolutie in stroomversnelling. De afwikkeling van de Eerste Wereldoorlog met het Vredesverdrag van Versailles hielp Hitler in het zadel, wat uiteindelijk weer leidde tot de Tweede Wereldoorlog. En zonder de Tweede Wereldoorlog geen Koude Oorlog.

Woensdagavond 16 september vanaf 19.00 uur geeft Van Rossem hierbij tekst en uitleg in een betoog dat de recordlezing van de Cubaanse leider Fidel Castro voor de Verenigde Naties in 1960 in tijdslengte moet overtreffen. (TA)/.