Zijn we verwende kindjes geworden?
"Jazeker, we zijn narcistischer, sneller op de teentjes getrapt. Eerst was er de revolutie van de jaren zestig, en toen de jaren negentig met de komst van de liberale beginselen, meer mogelijkheden om eigen keuzes te maken. Het individu is meer voorop komen te staan."

Is er qua hufterigheid verschil tussen de verschillende bevolkingslagen?
"Het wordt anders beleefd. (…) Hoger opgeleiden hebben eigen vormen van hufterigheid ontwikkeld. Ze hebben subtielere strategieën om anderen een hak te zetten of als winnaar uit de verbale strijd te komen."

Vooral in de Randstad signaleert u slechtere omgangsvormen. Dus mochten Eindhovense studenten zichzelf niet in de toegenomen hufterigheid herkennen, dan kan dat kloppen?
Van Stokkom lacht. "Nou, ook Eindhoven is de laatste veertig jaar in razende vaart verrandstedelijkt. Dat typische Brabo-gedrag, dat katholieke, dat gemoedelijke, wordt weggeslagen door wat er via de massamedia uitgestraald wordt. Brabanders hebben een veel assertiever zelfbeeld gevormd en zo hun eigen Brabantse vormen van 'hufterigheid' ontwikkeld."

Wat moeten we ons daarbij voorstellen; 'eigen Brabantse hufterigheid'?
"Denk aan cabaretiers zoals Hans Teeuwen en Theo Maassen. Die assertieve Brabo-humor is niet alleen ironisch, maar ook gemeend. Zeker bij Theo Maassen, die etaleert een duidelijke aversie tegen de Randstad. Bij Hans Teeuwen is het misschien nog wat meer gespeeld."

Zijn mensen zelf schuldig aan de toename van asociaal gedrag?
"Voor een deel is het aan mensen zelf toe te schrijven, en is er zelfs sprake van bewust verkozen hufterigheid. Maar voor het grootste deel is het gewoon onnadenkend handelen, en het onbewust misbruiken van de publieke ruimte. Denk aan die spotjes van SIRE: onbewust asociaal. Het is niet zinvol om in termen van schuld te spreken. Ik ben er wel voorstander van dat er iets aan gedaan wordt. Opvallend is dat de meeste Nederlanders zich ergeren aan hufterig gedrag, maar in zekere zin vinden ze het ook wel grappig. Zoals het gebruik van heftige scheldwoorden. Neem de New Kids. Het is een soort herkenning van de eigen onmacht."

Hoe bedoelt u dat?
"We leven toch in een gedisciplineerde samenleving met hoge eisen en verwachtingen, ondanks alle vrijheid en keuzemogelijkheden. Zie het als een ontsnapping, een behoefte om uit de band te springen. Hufterigheid geeft een tijdelijke kick. Dat soort gedrag wordt normaal niet geambieerd." (SK)

'Wat een hufter!' - Bas van Stokkom, woensdag 2 februari , 11.45, Blauwe Zaal Auditorium