Een rondgang leert dat er geen landelijke regel is voor de toekenning ‘cum laude’ (Latijn voor ‘met lof’). Ja, studenten moeten gemiddeld een acht als eindcijfer hebben. Maar moeten ze alle vakken in één keer halen? Mogen ze een keer een zes scoren of moeten het minimaal zevens zijn?

Het verschilt per instelling, en soms zelfs per faculteit. Studentleden van de Nijmeegse universiteitsraad vinden het jammer als één herkansing een cum laude onmogelijk gaat maken. Ook LSVb-voorzitter Sander Breur is niet enthousiast. “We klagen in Nederland vaak over de zesjescultuur. Als een student dan een hoger cijfer wil halen, moet je dat juist stimuleren en niet afkappen. Universiteiten denken ten onrechte dat alleen een snelle student een slimme student is.”

Uniek of nieuw zijn de Nijmeegse plannen niet. Aan de Rijksuniversiteit Groningen bestaat een soortgelijke regel al sinds september. Bij de Open Universiteit mag een voldoende sowieso nooit worden herkanst. De Universiteit van Amsterdam stelt als voorwaarde voor een herkansing dat het laatste –en niet het hoogste– cijfer telt. Proberen een hoger cijfer te halen mag dus, maar is niet zonder risico’s.

Aan de TU/e telt na herkansing het hoogste cijfer en de Universiteit van Tilburg heeft plannen om het aantal herkansingen op de eindlijst te gaan vermelden. Richtlijnen voor cum laude-afstuderen komen zowel in Eindhoven als in Tilburg van het College van Bestuur, al kunnen faculteiten aanvullende eisen stellen.

Bij de Vrije Universiteit zijn de regels nog minder strikt. In principe geldt weliswaar dat een student die een vak heeft herkanst geen cum laude-vermelding op zijn bul krijgt. Maar niet alle examencommissies volgen die regel, aldus een voorlichter. Ook het herkansingenbeleid bepalen ze in de praktijk zelf.

Rest de vraag wat een cum laude precies waard is. Volgens Felipe Salve van de Universiteit Utrecht is dat moeilijk te bepalen. De ene wetenschappelijke discipline verleent sneller of op andere gronden een cum laude dan de andere. Er blijken alleen al grote verschillen in de hoogte van tentamencijfers en bij een cum laude-vermelding komen daar nog specifieke universitaire of facultaire regels bij. Kortom, cum laude-afstuderen is een vorm van excellentie, maar hoe excellent zulke studenten precies zijn is moeilijk vast te stellen.

Onderzoeker Hans Vossensteyn van het Center for higher education policy studies (Cheps) van de Universiteit Twente denkt dat het arbeidsmarkteffect in Nederland niet van doorslaggevend belang is, en ziet het eerder als een pre, naast bijvoorbeeld bestuurswerk en buitenlandse studie-ervaring. “In Duitsland zijn goede cijfers veel belangrijker voor de toekomstige arbeidsmarktpositie. Vandaar dat Duitse studenten aan de Universiteit Twente erg gebrand zijn op goede cijfers.” (HOP)