Snottebellen, hoesten en hoofdpijn kunnen symptomen zijn van een besmetting met een levensgevaarlijk griepvirus. Maar het hoeft natuurlijk niet. De griepmeter van Jan van der Asdonk geeft binnen vijftien minuten duidelijkheid dankzij lichtgevende bacteriën.

“Het leek me mooi als lichtgevende organismen iets visualiseren wat wij niet kunnen waarnemen”, zegt Van der Asdonk, net afgestudeerd aan de faculteit Industrial Design. “Ik begon mijn afstudeerproject in de nadagen van de laatste grieppandemie. Ik wilde weten of het mogelijk is lichtgevende bacteriën te laten reageren op een griepvirus.”

Zijn griepmeter bestaat nog niet echt. Een niet-werkend showmodel toont wel al hoe zo’n ding zou functioneren. Het is een potje zo groot als een deo-roller. Er past een capsule in met lichtgevende bacteriën. Wie zichzelf wil testen op een griepsoort, likt aan een glazen staafje dat aan de dop vastzit. De capsule knapt zodra de dop weer op het potje gaat. Een deel van de bacteriën komt zo in contact met het glazen staafje, het andere deel niet. Wanneer het speeksel het virus bevat waar de bacteriën gevoelig voor zijn, sterft het eerste deel van de bacteriën na een kwartier af. Het andere deel blijft licht geven. Het verschil is duidelijk te zien vanuit een glazen raampje onderaan de griepmeter.

Het ziet er prachtig uit, maar waarom gaan die bacteriën dood? Een voor mensen gevaarlijk virus besmet immers geen eencelligen. Van der Asdonk: “Het virus hóeft de bacteriën ook niet te besmetten. De bacteriën kunnen bijvoorbeeld een stofje bevatten dat reageert met het specifieke virus. Natuurlijk is dat een grote uitdaging, ook omdat er zoveel verschillende griepvarianten zijn. Maar er zijn tegenwoordig bedrijven die bacteriën kweken met elke gewenste eigenschap.”

Van der Asdonk legde zijn ideeën voor aan twintig experts uit de microbiologie en de genetische virologie. Van de acht die reageerden, zeiden er zes dat het concept inderdaad uitvoerbaar is. Het zal wel miljoenen euro’s kosten.

Stel je voor dat er griepmeters komen die pandemievirussen herkennen. En dat elke griepmeter via internet aan een centrale databank wordt gekoppeld. “Zo zou je een pandemie kunnen voorkomen”, denkt Van der Asdonk. “Dat zou mooi zijn voor de mensheid.”

Ook nu hij een creatief ontwerpbureau heeft, hecht hij veel waarde aan dat algemene belang. “Veel producten worden gemaakt om snel weer weg te gooien”, zegt hij. “Ik wil graag producten ontwerpen die je lang bij je houdt. Producten die echt nut hebben.”

Tekst: Enith Vlooswijk
Fotomontage: Rien Meulman