Hij werd geboren in 1938, het zelfde jaar waarin de Duitse natuurkundigen Hahn en Strassmann kernsplitsing ontdekten. Door atoomkernen te splijten, bleken onvermoede hoeveelheden energie vrij te komen. Nuttig voor energiewinning. Maar ook voor veel minder vredelievende toepassingen. Daarvan was de hele wereld getuige in 1945 toen de Verenigde Staten atoombommen dropten op Hiroshima en Nagasaki. ‘De natuurkundigen hadden de zonde ontdekt’, was de historische uitspraak van Robert Oppenheimer, wetenschappelijk leider van het Manhattan-project.

Bart van der Sijde maakte zijn roeping van het aan de kaak stellen van kernwapens. De belangstelling voor de meest vernietigende wapens uit de geschiedenis van de mensheid zat er bij hem al vroeg in. Toen hij in 1962 in Delft zijn studie technische natuurkunde afrondde, was de Koude Oorlog juist op zijn hoogtepunt. “Ik kreeg mijn bul acht dagen na het begin van de Cuba-crisis. Toen had het maar een haar gescheeld of de Verenigde Staten en de Sovjetunie hadden hun kernwapens ook echt gebruikt”, vertelt hij. “Er was een hoop onzekerheid. Ik zou gaan afstuderen, maar dacht daar altijd achteraan ‘als de wereld nog overeind staat’.” Met zijn diploma op zak, moest hij zich een week later melden voor militaire dienst. Van der Sijde behoorde tot de Hervormde Kerk en had een boekje waarin de kerk kernwapens afwees. Hij had graag gehad dat zijn legerpredikant het onderwerp ook aan de orde stelde. “Maar die verdomde het.”

In 1964 begon Van der Sijde aan de nog jonge Technische Hogeschool Eindhoven zijn wetenschappelijke carrière als plasmafysicus. Het drukke werk - hij promoveerde in 1971 – zette zijn interesse voor kernbewapening op een lager pitje. Eind jaren zeventig laaide die weer op door de internationale protesten tegen de plaatsing van Amerikaanse kruisraketten in Europa. Dat motiveerde Van der Sijde in 1983 om samen met Willem de Ruiter, toenmalig TU/e-docent ‘Natuurkunde en Samenleving’, een lijvig boek te schrijven over de geschiedenis van kernwapens. Korte tijd later nam hij de onderwijstaken van De Ruiter over. “Leuk en afwisselend maar zwaar, want ik had toen feitelijk anderhalve baan.”

Op de TU/e was Van der Sijde betrokken bij de oprichting van het Vredescentrum. Van daaruit werd ook het keuzevak Techniek Vrede en Veiligheid opgezet. Van der Sijde: “Ik vind dat technologen in opleiding zich moeten verdiepen in de vraag wat techniek voor goeds kan doen. Maar ook welk kwaad het kan aanrichten.” Ook werd de natuurkundige actief in het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV) en de internationale Pugwash-beweging, die tegen de verspreiding van kernwapens is.

“Die is blijkbaar nog steeds nodig, want ik zie de situatie niet rooskleurig in. De VS en Rusland hebben hun kernraketten weliswaar deels opgeruimd, maar hebben er ieder nog dik tweeduizend staan. De echte dreiging zit hem in landen als India en Pakistan. Die hebben ook kernwapens en staan niet bepaald op vriendelijke voet met elkaar. Je hoopt maar dat ze hun wapens goed bewaken, want in die regio zitten ook organisaties als Taliban en Al Qaeda.” Van der Sijde kan zich kwaad maken over de houding van Nederland, dat volgens hem strikt genomen een semi-kernwapenstaat is. “Wie weet nu nog dat er bij vliegbasis Volkel nog steeds twintig kernwapens liggen opgeslagen?”

De natuurkundige neemt met zijn laatste college afscheid van de TU/e. Hij zal zich niet gaan vervelen. In zijn woonplaats Nuenen wacht een ruime tuin op hem. En anders kunnen we hem wel vinden in het kerkkoor, op een wandeling of fietstocht. Hij sluit niet uit dat hij wel iets blijft doen ‘in de kernwapens’. Mede door zijn christelijke geloof blijft hij betrokken bij het wel en wee van de wereld. “Het gaat mij om gerechtigheid en de liefde voor de mens. En kernwapens deugen gewoon niet.”/.