De Zembla-uitzending ging over de Amersfoortse nieuwbouwwijk Vathorst, waar honderden mensen ziek zijn door de balansventilatiesystemen in hun woning. Die systemen zorgen ervoor dat de woningen energiezuinig zijn. Ze zuigen lucht af, en met de warmte in die afgezogen lucht verwarmen ze de verse lucht die naar binnen geblazen wordt. De ramen in de huizen kunnen niet open. In Nederland zijn ongeveer 400.000 woningen uitgerust met balansventilatie en er komen elk jaar tienduizenden bij. Uit onderzoek van de rijksoverheid zou blijken dat 30 tot 65 procent van de systemen niet voldoet aan de wettelijke eisen.

Volgens Van Bronswijk zijn deze woningen ongezond. Ze stelt in het tv-programma dat de overheid in de periode 1990-2005 wetenschappelijke rapporten heeft genegeerd waarin gewaarschuwd werd voor gezondheidsklachten als gevolg van balansventilatie en energiezuinige huizen. Een gezondheidslabel zoals Van Bronswijk voorstelde, kwam er niet.

Woningcorporaties wilden er niet aan omdat een groot deel van hun woningbestand dan als ongezond gelabeld zou worden, vertelde ze in Zembla. Een energielabel kwam er echter wel. “Mijn voorspelling is dat je bij de A- en B-labels (de meest energiezuinige categorieën, red.) een zeer hoog percentage ongezonde woningen zult aantreffen”, aldus Van Bronswijk.

Balansventilatie is geen goed systeem voor een vochtig klimaat als Nederland, vindt de TU/e-prof. “Alle lucht komt de woning binnen door een klein gaatje. Die lucht gaat door een filtertje dat het stof moet tegenhouden. Maar wat dat filtertje tegenhoudt, blijft er in zitten. Bovendien zijn daar de omstandigheden gunstig voor groei - het gaat om buitenlucht, en die is lekker vochtig in Nederland. Dus je hebt een gedekte tafel voor bacteriën en schimmels. En in de kanalen zelf krijg je vervuiling, want de filters houden maar twintig à dertig procent van het stof tegen. Als het in de zomer warm en vochtig is, zullen daar schimmels groeien.”

Verbod
PvdA, VVD en GroenLinks eisen nu dat het systeem wordt geschrapt. De VVD wil zelfs een verbod, aldus het Algemeen Dagblad van deze week. CDA en SP vinden dat met het systeem niet zoveel mis is, maar dat de bouwbedrijven slecht werk afleveren. Volgens Elco Brinkman, voorzitter van Bouwend Nederland, moeten de eisen voor energiebesparing voor nieuwe huizen omlaag. De aandacht kan beter gericht worden op oude huizen, stelt hij./.