De monitor wordt onder meer uitgegeven door Stichting de Beauvoir en de VSNU, de vereniging van universiteiten. De percentages vrouwelijke hoogleraren aan de TU’s van Delft en Twente zijn respectievelijk 7 en 5,8 procent. Het gemiddelde in Nederland ligt op 11,7 procent.

De TU/e stond in de lijsten van 2002 en 2006 ook al stijf onderaan. Volgens de monitor is het aandeel vrouwelijke professoren in Eindhoven de laatste drie jaar ongeveer gelijk gebleven. “De universiteit telt momenteel tien hoogleraren en zeven universitair hoofddocenten (UHD’s) van het vrouwelijke geslacht. Het is nog niet veel, maar de afgelopen zes jaar is het aantal vrouwelijke universitair docenten behoorlijk gestegen, van tien naar zestien procent. De doelstelling is dat hier over een paar jaar minstens twaalf vrouwelijke professoren rondlopen”, reageert drs. Anja Klomps, hoofd van de Dienst Personeel en Organisatie.

Volgens haar ontwikkelt de TU/e genoeg initiatieven om de aantallen op te krikken. “We zijn daarin niet minder actief dan Delft of Twente.” Zo moet de in 2005 gestarte ‘Women in Science-tenure track’ op lange termijn UHD’s opleveren en uiteindelijk professoren. Negen deelnemers volgen dat project nu. Daarnaast bindt het Eindhovense Women in Science-netwerk talentvolle vrouwen aan de universiteit door middel van lezingen en workshops, aldus Klomps. Tot slot kent de TU/e sinds kort een mentorprogramma, waarbij jonge wetenschappers worden ondersteund bij hun carrière. “We hebben nu een pilot lopen waaraan vijf talentvolle vrouwen deelnemen.”

Nederland blijft ver achter bij de meeste Europese landen. De EU-landen hebben afgesproken dat in 2010 een kwart van de hoogleraren vrouw zou moeten zijn. Als de huidige groei in Nederland doorzet, wordt dat streefpercentage pas in 2030 gehaald. Op de carrièreladder blijkt de stap van universitair docent naar UHD voor vrouwen het moeilijkst. Volgens de schrijvers komen mannen makkelijker hogerop: ze zitten in een ‘glazen lift’.

De auteurs geven geen specifieke verklaringen voor de slechtere academische loopbaan van vrouwen. Volgens hen blijkt wel dat een sollicitatiecommissie bestaande uit mannen zelden een vrouw aanneemt: slechts in 7,5 procent van de gevallen.

Maar volgens onderwijsminister Ronald Plasterk ligt het zeker niet alleen aan sollicitatiecommissies dat er zo weinig vrouwelijke hoogleraren zijn. Als je alleen naar de selectieprocedure kijkt, is de wortel van het probleem niet geheel zichtbaar, benadrukte hij dinsdag in een Kamerdebat over het emancipatiebeleid. Soms is er op het moment van de vacature inderdaad geen vrouw beschikbaar, of er is snel een excuus gevonden om voor een man te kiezen. “Je moet al beginnen bij promovendi”, stelde de minister. “Tegen sommige promovendi moet je zeggen: u bent goed, laten we het eens over uw loopbaan hebben. Wilt u uw werk bijvoorbeeld met kinderen combineren?”

Hij prees het Groningse Rosalind Franklin-programma (in veel opzichten vergelijkbaar met het Eindhovense tenure-trackprogramma), waarin getalenteerde vrouwen een wetenschappelijke loopbaan aangeboden krijgen. Na vijf jaar wordt ongeveer de helft hoogleraar. “De andere helft is misschien toch minder geschikt of heeft andere levenskeuzes gemaakt.”

Volgens Plasterk werkt het beleid op dit punt. “Je kunt zeggen: slechts twaalf procent van de hoogleraren is vrouw. Je kunt ook zeggen: een paar jaar geleden was dat nog maar zes procent. Die toename is mede een gevolg van beleid. Je kunt soms cynisch zijn over het effect daarvan, maar ik denk dat het beleid hier werkt.” (TA/HOP)