“Als je het heel kort door de bocht zegt, dan is het DevLab voor het midden- en kleinbedrijf nu wat het Natlab was voor Philips.” TU/e-alumnus Lex van Gijsel bedoelt dat het DevLab een collectief R&D-instituut is. Hij is een jaar geleden aangesteld om de dagelijkse leiding op zich te nemen. Een dozijn MKB-bedrijven die elkaar kennen van de Development Club van de federatie van technologiebranches, besloot in 2004 de krachten op researchgebied te bundelen en samen te werken aan technologiekennis voor de lange termijn. “Het was en is gebruikelijk dat kleine bedrijven een product ontwikkelen tot de klant tevreden is. En daar stopt dan de ontwikkeling. DevLab stelt zich ten doel de kennis verder te laten stromen tussen universiteiten, technische hogescholen en de aangesloten midden- en kleinbedrijven.”“Het initiatief komt van de MKB-bedrijven. Zij discussieerden gedurende een brainstorm over de vraag wat ze over tien jaar met hun bedrijf wilden laten zien en wat voor technologie ze daarvoor misten. Ideeën genoeg.” Uit dertien onderwerpen zijn vier aandachtsgebieden samengesteld: sensor netwerk technologie, onafhankelijke energievoorziening, embedded communicatie en geavanceerde micro-actuatoren.

Met trots praat Van Gijsel over een van de droomprojecten waarmee ze bezig zijn, Atalanta. “We ontwikkelen een handgrote vlinder die zelfstandig kan vliegen op eigen energie. Ze is licht van gewicht, neemt andere vlinders waar en kan ermee communiceren. En vooral: ze kan opdrachten uitvoeren. Het is niet onze bedoeling om dit soort vlinders op de markt te brengen, het gaat DevLab om de weg er naartoe. De zoektocht naar oplossingen levert technologische innovatie en kennis op die door het MKB mee naar huis genomen wordt. Het intellectuele eigendom is gratis te gebruiken voor leden.”

Afgeleid van Atalanta is een groter project ontstaan, de ontwikkeling van MyriaNed. Hierin kunnen nodes -combinaties van zeer kleine computers en sensoren- met elkaar praten volgens een roddelprotocol. “Een node is te vergelijken met een chip met een antenne. Wanneer een MyriaNode iets opmerkt, stuurt hij die informatie ongevraagd door naar buurnodes. Er is geen hiërarchie, geen server die de informatierichting bepaalt.” Het netwerk is vrijwel onbeperkt uit te breiden. Op 11 januari heeft het MyriaNed een mijlpaal bereikt. Bij DevLab-lid Chess in Haarlem is een netwerk gepresenteerd waarin voor het eerst duizend nodes tegelijk aan het werk waren. Om dit te tonen is een popzaal ingericht met een netwerk waarin duizend nodes voorzien zijn van een ledlampje. De gedragingen van het netwerk tijdens dit experiment leverde 15 gigabyte aan informatie. Die data wordt verder bestudeerd in het DevLab.

Aan deelonderwerpen binnen Atlanta werken nu twee promovendi; een van de Universiteit van Amsterdam en een van de TU Delft. Verder verrichten hbo- en wo-studenten er afstudeeronderzoek. Van Gijsel: “Vanaf februari werken hier weer zes nieuwe studenten van Fontys en Hogeschool Rotterdam (zie kaders, red.). Graag ontvang ik ook studenten van de TU/e. Onze projecten staan beschreven op www.devlab.nl. Een student die een alternatief onderzoek wil doen, kan altijd komen praten. Bij DevLab is veel mogelijk, mits het in de sfeer is van onze researchagenda op het gebied van embedded systems en netwerktechnologie.”

De MKB-leden betalen 1 procent van hun brutoloonsom als contributie. Dat is de basisfinanciering voor DevLab. Daarnaast kent het instituut een lange rij van supporters zoals het ministerie van Economische Zaken en het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven. Promovendi worden gefinancierd door het NWO Casimir-programma. Twee projecten vallen onder het Pieken in de Delta-programma van het EZ-ministerie. Er gaat inmiddels veel geld in om. De projectportefeuille bevat achttien miljoen euro.

DevLab doet onderzoek met en voor leden en heeft zijn onderkomen gevonden in het Laplacegebouw. Het is beslist geen regionaal instituut. De leden zijn verspreid door heel Nederland, van het Rotterdamse Almende tot Salland Electronics in Zwolle. Het Haarlemse bedrijf Chess is de deelnemer met het grootste aantal werknemers, honderdvijftig. Dat is de helft van het totaal aantal werknemers van de bedrijven. Frits van der Wateringen van Chess legt uit waarom zijn bedrijf lid is geworden van DevLab: “Stilstand is achteruitgang. Vernieuwing is nood-zakelijk om vooruit te komen. Kennis is te halen bij onderzoeksinstellingen en universiteiten, maar het valt voor een klein bedrijf niet mee om daar binnen te komen. Als kleintje ben je niet echt welkom in hun keuken. DevLab kan dit wél organiseren. Want een dozijn kleine bedrijven is wél interessant.”/.

Anouk van Kleinwee

Sensoren ‘roddelen’ over patiënten

Anouk van Kleinwee studeert gezondheidszorgtechnologie aan de Hogeschool van Rotterdam. Ze is vierdejaars en is deze week begonnen aan een afstudeerproject bij DevLab: toepassingen zoeken van het Myria-netwerk voor de zorgsector.

“MyriaNed is een draadloos sensornetwerk. De sensors kunnen communiceren met elkaar. Ze kunnen als het ware roddelen over een patiënt. Stel je een COPD-patiënt voor. Iemand met een zware longaandoening moet zijn activiteiten verspreiden over de dag. Rustig aan beginnen, maar niet de hele dag tv-kijken. Wanneer er sensoren in de tv en in de stoel zitten, kunnen die onderling opmerken dat er al drie uur geen beweging is gemaakt door de patiënt. Dan zou een vriendelijk piepje de patiënt kunnen waarschuwen. Ik ga onderzoeken waar behoefte aan is, bij de thuiszorg en in ziekenhuizen en verpleeghuizen”, zegt Van Kleinwee.

Van Kleinwee leerde DevLab kennen toen ze de minor ‘De ondernemende innovator’ volgde. “Ik ben met een klasgenoot naar Eindhoven gegaan en heb met directeur Lex van Gijsel gepraat. Het leek me een goede plek om af te studeren. Ik heb er zelfs drie uur reistijd per dag voor over.” Bijkomende voordelen van dit afstudeerproject zijn voor Van Kleinwee dat ze er waarschijnlijk een groot netwerk aan overhoudt en dat ze in een universitaire omgeving vertoeft. “Ik zou nog graag een masteropleiding doen, kan ik in Eindhoven mooi kijken wat er allemaal mogelijk is.”

Van Kleinwee ziet veel kansen voor toepassingen van MyriaNed. “Toch zitten er nog veel haken en ogen aan. Wat doe je met de privacybescherming en hoe gaan zorgverzekeraars ermee om? Er kan heel zinvolle domotica ontstaan waarmee thuiszorg makkelijker te organiseren zal zijn. Bij mijn inventarisatie in het Erasmus Medisch Centrum zie ik bijvoorbeeld overal infuuspompen die van andere afdelingen geleend zijn. Die worden in spoedgevallen geleend en vervolgens zelden teruggebracht. Plak er maar een Myrianetwerk aan, dan is dit probleem zo opgelost.”

Hunynh Khanh

Energiemanagement in MyriaNed

Huynh Khanh kwam in 2007 vanuit Vietnam naar Eindhoven om hier verder te studeren. In Hanoi had hij al twee jaar electrical engineering gestudeerd en bij Fontys schoof hij aan bij de hbo-opleiding Elektrotechniek. De derdejaars student zal tijdens een stage bij DevLab onderzoek doen naar het energiemanagement in het draadloze Myria-netwerk.

Hoewel het prachtig is dat sensoren onderling gaan communiceren, het kost wel extra energie. “Ik ga onderzoeken of er een andere energiebron te gebruiken is dan een batterij. Dan denk ik aan energie die in de omgeving aanwezig is, zoals licht, temperatuur of trillingen. Wanneer de temperatuur verandert, komt er energie vrij. Kunnen we die inzetten voor het zenden en ontvangen van data? En hoe gaat dat met de vrijkomende energie bij mechanische druk?” Khanh’s favoriete onderwerp is embedded systems en de hardware die hij ontwikkelt, zal hij integreren binnen het reeds actieve Myria-netwerk. Hij verwacht dat hij bij DevLab veel nieuwe contacten zal opdoen in zijn werkveld. Hij wil na zijn afstuderen nog een jaar of twee werken en een mastertitel behalen.

Lukasz Strobin

Voetballers op de voet volgen

De Pool Lukasz Strobin is anderhalf jaar geleden naar Fontys Hogescholen in Eindhoven gekomen, nadat hij twee jaar Telecommunicatie had gestudeerd aan de universiteit van Lodz. Bij DevLab gaat hij bewegingen van voetballers volgen met MyriaNed.

“Ik ga me bezighouden met het volgen van bewegingen van voetbalspelers. Wanneer zij nodes van het Myria-netwerk op hun kleding krijgen, is het mogelijk continu hun positie te bepalen. En dan kun je kijken of ze buitenspel staan, hoeveel ze gelopen hebben en hoe hard ze sprinten. Het volgen van spelers gebeurt nu ook al, maar is nog heel duur. Dat is alleen te betalen voor clubs als FC Barcelona.”

De nodes van DevLab bestaan uit een chip met een batterij en een antenne. Die nodes komen op heuphoogte omdat het bekken het minst heen en weer zwaait tijdens lichaamsbeweging. Strobin kan zich voorstellen dat de voetbal uiteindelijk ook een sensor krijgt.